Καραγκιόζης

Ποιος έλληνας δεν ξέρει τον Καραγκιόζη; Ποιος δεν έστησε ένα πανί ως παιδί μιμόντας τις ιστορίες του πανούργου ήρωα;

Ο φτωχός λαός πάντα ταυτιζόταν με τον Καραγκιόζη και όταν ο Καραγκιόζης έλεγε «πεινάω», ο κόσμος γέλαγε γιατί κι αυτός πεινούσε.

Ο Καραγκιόζης συμβολίζει το φτωχό έλληνα μεροκαματιάρη που περνάει ένα σωρό δυσκολίες για να βγάλει το μεροκάματο ζώντας την οικογένειά του.

Το ελληνικό θέατρο σκιών είναι ένα θέαμα με πλούσιο ρεπερτόριο για όλες τις ηλικίες.

Ο Καραγκιόζης δεν είναι θέαμα μόνο για παιδιά όπως συνήθως αναφέρεται.

Το ρεπερτόριο του δικού μας θεάτρου σκιών περιέχει έργα κωμικά, ηρωικά, δράματα και γενικά όλων των ειδών ιστορίες που όταν τα προσαρμόζονται στη σύγχρονη εποχή έχουν μεγάλη απήχηση.

Στις παραστάσεις πηγαίνει ολόκληρη οι οικογένεια και βλέπει τον Καραγκιόζη σε σοβαρά, δυναμικά έργα σε υπόθεση, σα να βλέπει παλιό ελληνικό κινηματογράφο.

Πολύς κόσμος μου έχει πει ενθουσιασμένος «με γύρισες πολλά χρόνια πίσω» κι αυτό είναι πολύ σημαντικό και πιστεύω ότι είναι φόρος τιμής στους παλιούς καραγκιοζοπαίχτες που πίστευαν ότι ο Καραγκιόζης θα σβήσει σύντομα.

Αυτό που πιστεύω εγώ σύμφωνα με όσα έχω ζήσει είναι ότι ο Καραγκιόζης θα μείνει αθάνατος διότι πάντα ο πατέρας και η μητέρα θα πηγαίνουν τα παιδιά τους να διασκεδάσουν με τον Καραγκιόζη αλλά και για να θυμηθούν οι ίδιοι κάποιες νοσταλγικές βραδιές που βλέπανε Καραγκιόζη όταν ήταν κι αυτοί παιδιά.

Το κατά πόσο ο Καραγκιόζης θα μείνει με το παραδοσιακό και το λαϊκό του στοιχείο, είναι άλλο θέμα που εξαρτάτε με ποιο τρόπο τον αντιλαμβάνεται ο κάθε καλλιτέχνης και το τι θέλει να κάνει.

Πάντα στις παραστάσεις που δίνω βλέπω ότι τα παιδιά θέλουν να συμμετέχουν σαν να μη βλέπουν απλώς ένα θέαμα αλλά να ζουν τη στιγμή.

Γοητεύονται με τη βραχνή και ζεστή φωνή του Καραγκιόζη και τις περιπέτειες στις οποίες μπλέκεται και πάντα τα βγάζει πέρα.

Έχω δώσει πολλές παραστάσεις σε διάφορα μέρη της Ελλάδας κι έχω καταλάβει ότι ο κόσμος αγαπάει και σέβεται πολύ αυτή την

τέχνη.

ΟΙ ΘΡΥΛΟΙ ΤΟΥ ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗ ΩΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΟ

Οι θρύλοι και οι παραδόσεις λένε ότι ο Καραγκιόζης υπήρξε πραγματικό πρόσωπο και πέθανε στην Τουρκία. Στην Προύσα υπάρχει τάφος που αναφέρει για τον Καραγκιόζη και τον Χατζηαβάτη με άγνωστη ημερομηνία γεννήσεως και χρονολογία θανάτου το 1330.

Γι’ αυτό τον θρύλο αναγράφονται στον τάφο τα εξής:

«Σύμφωνα με ένα μύθο, εργάζονταν ως εργάτες σε ένα τέμενος στην Προύσα. Αν και τα σατιρικά αστεία τους διασκέδαζαν τους άλλους εργαζόμενους που επίσης καθυστερούσαν την κατασκευή του τζαμιού από αυτούς που αστειευόντουσαν μαζί. Ως αποτέλεσμα έκανε το Σουλτάνο πολύ θυμωμένο και ανήσυχο

Κάποια από τα στοιχεία που αναφέρονται για το θρύλο του Καραγκιόζη τα βρήκε ο γάλλος καθηγητής Ρουσέλ σε παλαιό βιβλίο του τούρκου συγγραφέα Μουράτ που έγραφε για κάποιο χτίστη μαυρομάτη. Το κατά πόσο αναφέρεται στο γνωστό Καραγκιόζη (Κάραγκιοζ στα τούρκικα), παραμένει μυστήριο.

Στο βιβλίο αναφέρεται το εξής:

Όταν κτιζόταν με τη διαταγή του Σουλεϊμάν το τέμενος σουλεϊμανιέ, ο μαυρομάτης εργάτης κατώρθωνε να απασχολεί δια συνεχών και ευφυεστάτων αστεϊσμών τους συναδέλφους του και να παρεμποδίζει την αποτελείωση του έργου. Ο σουλτάνος έμαθε την αιτία της αργοπορείας, διέταξε να συλλεχθούν και να γραφτούν οι αστεισμοί και έπειτα να φονευθεί ο μαυρομάτης.

Αστικοί μύθοι, μελετητές, ερευνητές, καραγκιοζοπαίκτες και λαογράφοι αναφέρουν μερικές εκδοχές που θα δούμε παρακάτω:

Ο Σουλτάνος Ορχάν (1281-1361) ήθελε μαστόρους για να κτίσουν το σαράι του και είχε εργολάβο τον Χατζηαβάτη (Χάτζιβατ στα τούρκικα) και τον Καραγκιόζη για εργάτη. Κα’ άλλη εκδοχή ο Καραγκιόζης σιδεράς κι ο Χατζηαβάτης χτίστης.

Άλλη αναφορά είναι ότι ήταν ο Σουλτάνος ήταν ο Σουλτάνος Μαχμούτ Β’ (20 Ιουλίου 1785–1 Ιουλίου 1839). Ο Χατζηαβάτης έβαλε τον Καραγκιόζη να δουλέψει που ήταν μαραγκός με άριστες γνώσεις. Γι’ άλλους σιδεράς.

Το σαράι αργούσε να κτιστεί κι έτσι ο Σουλτάνος απείλησε τον Χατζηαβάτη ότι θα τον θανατώσει.

Φοβισμένος ο Χατζηαβάτης, ομολόγησε ότι η αιτία καθυστέρησης ήταν ο Καραγκιόζης ο οποίος απασχολούσε τους εργάτες με καλαμπούρια.

Ο Σουλτάνος προειδοποίησε τον Καραγκιόζη, μα εκείνος το χαβά του.

Έτσι ο Σουλτάνος έδωσε διαταγή να εκτελέσουν τον Καραγκιόζη.

Οι εργάτες αγανάκτησαν με το θάνατο του Καραγκιόζη και ο Σουλτάνος έπεσε σε μεγάλη θλίψη από τις τύψεις του.

Έτσι ο Χατζηαβάτης σκαρφίστηκε να φτιάξει έναν χάρτινο Καραγκιόζη και πίσω από ένα φωτισμένο πανί έλεγε τα καλαμπούρια του Καραγκιόζη στον Σουλτάνο.

Ο Σουλτάνος έφτιαξε ένα μνημείο του Καραγκιόζη στην Προύσα και τον ενταφίασε με δόξες και τιμές. Επίσης χάραξε στον τάφο ένα ποίημα.

Με λίγα λόγια ο πρώτος καραγκιοζοπαίκτης ήταν ο Χατζηαβάτης!

Άλλη παραλλαγή είναι ότι ο Καραγκιόζης γεννήθηκε στην Προύσα και ήταν ένας ανάπηρος και παραμορφωμένος άνθρωπος που γυρνούσε στην αγορά κι έλεγε αστεία σε όλους. Ήταν ετοιμόλογος και καλαμπουρτζής. Όταν έμαθε ο Σουλτάνος Ορχάν για τον Καραγκιόζη, ζήτησε να τον φέρουν στο ανάκτορό του. Μόλις τον άκουσε να λέει τ’ αστεία του, τον κράτησε στο ανάκτορό του ως γελοτοποιό.

Άλλη αναφορά είναι ότι κάποιος Σουλτάνος σκότωσε τον Καραγκιόζη και Χατζηαβάτη και αυτός που διασκέδασε το Σουλτάνο με τις φιγούρες των δύο καλαμπουρτζήδων ήταν ο υπασπιστής του Σουλτάνου, ο σεϊχης Μεχμέτ Κιουστερί ο οποίος ήταν δερβίσης απ’ την Περσία και πέθανε το 1366 μ.Χ. Αυτός λέγεται ότι έφτιαξε τους χαρακτήρες από καμηλόδερμα. Οι τούρκοι καραγκιοζοπαίκτες συνήθως κάνουν αναφορά του ονόματός του πριν αρχίσουν την παράσταση. Επίσης ο τούρκικος μπερντές αναφέρεται και ως «Μεϊντάν Κιουστερί» που σημαίνει «πλατεία Κιουστερί». Για πολλούς θεωρείται πως είναι δικός του ο τάφος στην Προύσα που αναφέρει για τον Καραγκιόζη και Χατζηαβάτη.

Μάλιστα το 1918 στήθηκε ξανά μια στήλη στον τάφου του Μεχμέτ Κιουστερί με την παρακάτω επιγραφή:

«Με την ομορφιά του, το πρόσωπό σου φαντάζει σκαλισμένο απ’ τον πλάστη. Ο πέπλος της αλήθειας είναι έργο θεού, κυρίως της αιωνιότητας. Μπορεί να καταλάβει κανείς τον χαρακτήρα από το πρόσωπο. Το ορατό παραπέτασμα δεν μπορεί να μείνει αδιαπέραστο από το μάτι του νου. Όσα κοιτάξεις με την πρεπούμενη προσοχή, θ’ αξιωθείς να τα καταλάβεις. Αλλά τον κόσμο τον έχει σκεπάσει ο πέπλος της τεμπελιάς.

Ω, Χαγιάλ (ίσως να προέρχεται από τη λέξη «χαγιάλ» που σημαίνει «όνειρο» καθώς το θέατρο σκιών είχε αυτή την ονομασία ή ίσως αναφέρει τον Χαγιάλ Σαλίχ – διάσημο αξιωματούχο καραγκιοζοπαίκτη όπου το 1650 μ.Χ. ζούσε στην αυλή ενός σουλτάνου), η μεγάλη τέχνη είναι να κάνεις να περάσει απ’ τα μάτια το αιώνιο τούτο όνειρο. Πόσοι μαυρομάτηδες σβηστήκανε απ’ το παραπέτασμα της φύσης. Εκείνο που περνά είναι μόνο το είδωλο του σώματος καμωμένο απ’ το φως των κεριών. Ο άνθρωπος μπαίνει στον κόπο του μισεμού κι απομένει ο κίνδυνος σ’ οποιουδήποτε τη σκιά κι αν βαλθείς. Για κοίτα! Εκείνη που σαν παιχνίδι τον έχει τον σουλτάνο, σκέπασε τις πράξεις της με τον πέπλο της αγάπης. Μείνε σταθερός, ω Κιουστερί, στο δρόμο που ακολουθάνε οι άνθρωποι του μανδύα, ο Μωάμεθ και οι δικοί του. Άμα σηκωθεί των φαινομένων ο πέπλος θα λάμψει η χώρα της ενότητας.»

Άλλη εκδοχή της ιστορίας είναι ότι κάποιος πασάς πληροφορήθηκε από κάποιον αρχιεργάτη για την καθυστέρηση του σαραγιού ότι η αιτία ήταν ο Καραγκιόζης και Χατζηαβάτης οι οποίοι λέγανε αστεία, αλλά ο πασάς τους κάλεσε στο σαράι να διασκεδάσουν τα χαρέμια του. Ο Καραγκιόζης βίασε το γιο του πασά και όταν το έμαθε ο πασάς διέταξε και κρέμασαν τον Καραγκιόζη.

Ο Χατζηαβάτης κρύφτηκε μήπως μπλεχτεί κι αυτός.

Το παιδί του πασά στεναχωρήθηκε που έχασε τους δυο αστείους τύπους και ο πασάς διέταξε να βρουν τον Χατζηαβάτη για να συνεχίσει τα αστεία του.

Ο Χατζηαβάτης όμως δε μπορούσε χωρίς τον σύντροφό του διότι με αυτόν συνήθιζε να κάνει τα αστεία του. Έτσι πήρε δέρμα και ζωγράφισε τον εαυτό του και τον Καραγκιόζη και πίσω από ένα φωτισμένο πανί διασκέδασε το γιο του πασά.

Άλλη μια εκδοχή είναι ο Καραγκιόζης έχτιζε στην Κωνσταντινούπολη το τζαμί Σουλεϊμανιέ του Σουλτάνου Σουλεϊμάν Α΄ του Μεγαλοπρεπή (1494–1566) (από τους τούρκους αναφέρεται ως Σουλεϊμάν Α΄ ο Κανουνί (κανουνί=νομοθέτης)). Ο Καραγκιόζης έλεγε τα αστεία του στους άλλους εργάτες με αποτέλεσμα να μην προχωράει η δουλειά. Ο Σουλτάνος, αφού είπε να γράψουν τα αστεία του Καραγκιόζη για να μην ξεχαστούν, έδωσε διαταγή και αποκεφάλισαν τον Καραγκιόζη.

Παραλλαγή αυτής της ιστορίας είναι πως ο Σουλτάνος αυτός, κάλεσε τον Καραγκιόζη στο παλάτι του, διασκέδασε με τα αστεία του, αλλά για να τελειώνει το κτίσιμο του τζαμιού, έδωσε διαταγή και κρέμασαν τον Καραγκιόζη.

Άλλοι υποστηρίζουν ότι ο Καραγκιόζης με τον Χατζηαβάτη εργαζόντουσαν το 1396 στο χτίσιμο του Ulu Cami (Cami=τζαμί) της Προύσας για το Σουλτάνο Yildirim Beyazit (1360-1403) και θανατώθηκαν για τον ίδιο λόγο.

Για να βάλουμε τα πράγματα σε μια τάξη και για να μη θεωρούμε τοσους σουλτάνους ως φονιάδες του Καραγκιόζη και για να ταιριάξει η ημερομηνία του τάφου του Καραγκιόζη-Χατζηαβάτη, του Σουλτάνου και του Μεχμέτ Κιουστερί, θα πρέπει να υποθέσουμε ότι ο Καραγκιόζης και ο Χατζηαβάτης δούλευαν για το Σουλτάνο Ορχάν ο οποίος ανήλθε στην εξουσία το 1324, μετά το θάνατο του πατέρα του. Άρα πιθανόν να θανάτωσε τον Καραγκιόζη ή και τον Χατζηαβάτη ακόμα το 1330, μιας και ανήλθε στην εξουσία και κατέλαβε την Προύσα την οποία έκανε και πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας του και να ζήτησε να φτιαχτεί τζαμί αυτή την εποχή καθώς έφτιαξε πολλά τζαμιά στην Προύσα. Έτσι δημιουργείται μια πιο σαφές ιστορία.

Όμως το τούρκικο βιβλίο μας πληροφορεί ότι ήταν ο Σουλτάνος Σουλεϊμάν Α΄ ο Μεγαλοπρεπής που ήθηλε να κτίσει το τζαμί Σουλεϊμανιέ ο οποίος έζησε από το 1494 έως 1566. Ο Μεχμέτ Κιουστερί πέθανε το 1366. Ο τάφος του Καραγκιόζη και Χατζηαβάτη αναφέρει χρονολογία θανάτου 1330 με αναφορά για τζαμί στην Προύσα και όχι στην Κωνσταντινούπολη όπως λέει το βιβλίο. Έτσι δημιουργείται πάλι σύγχιση.

Άλλος θρύλος θέλει τον Χατζηαβάτη μπακάλη και τον Καραγκιόζη σιδερά απέναντι απ’ το μπακάλικο του Χατζηαβάτη. Μια μέρα καλαμπούριζαν αυτοί οι δύο και αυτό ήταν η αιτία να σταθούν οι εργάτες που δούλευαν στο τζαμί να τους βλέπουν να λένε τ’ αστεία τους. Ο μεγάλος Βεζίρης τσαντισμένος διέταξε να κόψουν τα κεφάλια των εργατών. Ο Καραγκιόζης κι ο Χατζηαβάτης πήραν τα κεφάλια των εργατών και τα πήγαν στο Σουλτάνο να παραπονεθούν.

Ο Τζούλιο Καϊμη (1897-1982), διανοούμενος εβραϊκής καταγωγής, αναφέρει αυτή την ιστορία σε παραλλαγμένη εκδοχή.

Η εκδοχή του είναι ότι στα χρόνια των Δουκάτων στην πόλη Σεβρί Χισάρ της Προύσας, ο Δούκας ήθελε να κτίσει το παλάτι του και είχε ως εργολάβο τον Χατζηαβάτη.

Ο Χατζηαβάτης προσέλαβε όλους τους απαιτούμενους εργάτες και την 3η εβδομάδα πήρε τον Καραγκιόζη ο οποίος ήταν εξυπνότατος.

Ο Καραγκιόζης με τα καλαμπούρια του απασχολούσε τους υπόλοιπους εργάτες.

Ο Δούκας που επιθεωρούσε το κτίσιμο κάθε Παρασκευή είδε ότι καθυστερούσαν. Κάλεσε τον Χατζηαβάτη και τον ρώτησε για την αιτία καθυστέρησης.

Ο Χατζηαβάτης του είπε ότι η φταίχτης ήταν ο Καραγκιόζης ο οποίος απασχολούσε με αστεία τους άλλους εργάτες. Ο Δούκας έδωσε διαταγή και σκότωσαν τον Καραγκιόζη.

Μόλις τελείωσε το παλάτι, κάποιος βασιλιάς κήρυξε πόλεμο κατά του Δούκα.

Ο Δούκας έχασε τον πόλεμο και ήταν αναγκασμένος να δώσει ένα τεράστιο ποσό. Ο Χατζηαβάτης είδε το Δούκα που είχε πέσει σε μεγάλη μελαγχολία και του είπε ότι εάν άφηνε τον Καραγκιόζη να ζήσει με τα αστεία που έλεγε, θα τον παρηγορούσε. Τότε ο Δούκας ζήτησε από τον Χατζηαβάτη να του αναπαραστήσει τον Καραγκιόζη.

Έτσι ο Χατζηαβάτης έφτιαξε τη φιγούρα του Καραγκιόζη, του εαυτού του και άλλων εργατών από χαρτόνι, κάρφωσε τις φιγούρες σε ξυλάκια και πίσω από φωτισμένο πανί έλεγε τα αστεία του Καραγκιόζη.

Στο Δούκα άρεσε τόσο πολύ που μετάνιωσε για το σκοτωμό του Καραγκιόζη κι έβαλε στον τάφο του τα κόκαλά του.

Ο Χατζηαβάτης με επιτυχία έκανε περιοδείες στα γύρω μέρη με αυτό το θέαμα κι έτσι ασχολήθηκαν με αυτή την τέχνη πολλοί Οθωμανοί όπως ο Ναζίφ Βέη.

Επειδή όμως η απεικόνιση προσώπων απαγορεύεται από το Κοράνι (θρησκευτικό βιβλίο των Μουσουλμάνων), ο μόνος που κατάφερε να πάρει άδεια ήταν ο Ναζίφ Βέη, αποκλειστικά για τη γιορτή του Ραμαζανιού.

Στην Αίγυπτο υπάρχει θέατρο σκιών και κουκλοθέατρο με πρωταγωνιστή τον Aragoz.

Ο Aragoz λένε ότι γεννήθηκε τον 12^ο ή τον 13^ο αιώνα.

Αν το όνομα «Aragoz» είναι επιρροή από το όνομα του «Κάραγκιοζ» ή το αντίθετο παραμένει άγνωστο.

Το όνομα Aragoz λέγεται ότι προέρχεται απ’ τον Karakoz ο οποίος ήταν τούρκος σουλτάνος που κυβέρνησε κατά τη διάρκεια της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Αυτό παραμένει μύθος διότι αν ανατρέξουμε ιστορικά στους σουλτάνους της οθωμανικής αυτοκρατορίας δεν υπάρχει κάποιος με σχετικό όνομα. Υπήρχε όμως ο Karagos-Pasha και ήταν διοικητής του οθωμανικού στρατού που έζησε γύρω το 1400. Δεν υπάρχουν όμως στοιχεία σύνδεσης.

Υπάρχει ο μύθος που λέει ότι ο Καραγκιόζης ήταν πλούσιος μπέης με τσιφλίκια και χαρέμια και πλούσια σοφία. Για να προοδεύει, είχε ως σύμβουλο τον έξυπνο και διεισδυτικό Χατζηαβάτη. Μετά το θάνατο του Καραγκιόζη δημιουργήθηκε θέαμα γύρω απ’ τη σοφία του Καραγκιόζη ως διοικητής.

Ο τούρκος περιηγητής και χρονογράφος του 17^ου αιώνα Εβλιγιά Τσελεμπί (1611–1682), υποστηρίζει ότι ο Καραγκιόζης υπήρχε ως πρόσωπο και ήταν τσιγγάνος με όνομα Σοφιοσλή Κάραγκιοζ Μπαλή Τσελεπί που σημαίνει «Σοφός Μαυρομάτης Κουρελής Τσελεπί», υπήρξε ταχυδρόμος του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, ήταν κόπτης αλλά και κλέφτης απ’ την επαρχία Σαράντα Εκκλησιών (Κιρκαρελί).

Τον έστελναν τον Καραγκιόζη μια φορά το χρόνο στο Ικόνιο στο Σουλτάνο Αλαντίν. Εκεί άρχισε έναν καυγά κι έναν αστείο συναγωνισμό με τον Χατζηαβάτη. Τους καυγάδες αυτούς αναπαράστησαν οι μίμοι, προσθέτοντας κάθε φορά νέα κωμικά στοιχεία. Ο Χατζηαβάτης ήταν ταχυδρόμος του Σουλτάνου Αλαντίν, ταχυδρόμος για 77 χρόνια στο δρόμο Προύσα–Μέκκα και δολοφονήθηκε κοντά στην Μέκκα και τον έθαψαν στο Χοναΐν. Πιθανόν τον φώναζαν Γιουρουκσέ Χαλίλ Οι πρόγονοί του ήταν γνωστοί με το όνομα A’ feli-ogli.

Στο Κιρκαρελί υπάρχει άγαλμα για τον Καραγκιόζη.

Εδώ όμως υπάρχει ιστορική σύγχυση:

Ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Παλαιολόγος γεννήθηκε στις 9/2/1404 και πέθανε στις 29/5/1453.

Ο Σουλτάνος Αλαντίν έζησε τον 13ο αιώνα.

Οπότε δε συνδέει τίποτα τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Παλαιολόγο με τον Σουλτάνο Αλαντίν. Εκτός αν έκανε λάθος και ενοούσε τον αυτοκράτορα Ανδρόνικο Β' Παλαιολόγο. Αν ο Καραγκιόζης ή ο Χατζηαβάτης ζούσαν κάποια εποχή παραμένει θρύλος.

Υπάρχουν ακόμα πάρα πολλές ανακριβείς και χαριτωμένες διηγήσεις. Άλλοι λένε ότι η καταγωγή του Καραγκιόζη ήταν απ’ τη Μ. Ασία και άλλοι απ’ τον Πειραιά.

Άλλοι ότι ήταν σιδεράς απ’ τη δυτική Θράκη κι όταν ο Σουλτάνος Οχράν κατέλαβε την Προύσα, ο Καραγκιόζης μετακόμησε στο χωριό Ντεμιρτά της Προύσας. Ο Χατζηαβάτης ήταν επιστάτης στο χτίσιμο κι έτσι πρότεινε τον Καραγκιόζη.

Στη Δράμα υπήρχε ένα χωριό επί τουρκοκρατίας το οποίο ονόμαζαν Καραγκιόζ-Κιόι, σημερινό Περίβλεπτο. Αν έχει κάποια σχέση με το γνωστό Καραγκιόζη, παραμένει άγνωστο μυστήριο. Ίσως να έχει κάποια σχέση με την αναφορά που έγινε για τον Καραγκιόζη που ζούσε στη δυτική Θράκη που πιθανόν να αναφέρεται στη Δράμα. Επίσης έχει αναφερθεί για τον Καραγκιόζη ότι καταγόταν απ’ τη Βουλγαρία. Ίσως να υπάρχει γεωγραφική σύγχιση από κάποιους μάρτυρες ή ερευνητές γι’ αυτές τις περιοχές καθώς είναι σχετικά κοντά.

Άλλοι λένε ότι ήταν Δερβίσης, άλλοι τούρκος στρατηγός. Άλλη αναφορά είναι ότι ο Χατζηαβάτης ήταν απ’ τους Άγιους Σαράντα και άλλη ότι ήταν σιδεράς.