Καραγκιοζοπαίχτες που άφησαν εποχή

Οι παρακάτω σελίδες είναι ένας φόρος τιμής σε όλους τους παλιούς καραγκιοζοπαίκτες που αγάπησαν αυτή την τέχνη, δούλεψαν σκληρά ψάχνοντας και γυρίζοντας πολλές φορές με κάποιο γαϊδούρι που έσερνε το κάρο, να παίξουν σε ένα καφενείο ή σε κάποια πλατεία. Λίγοι ήταν αυτοί που είχαν μόνιμα στέκια.

Αρκετοί δούλεψαν με μια βαλίτσα στον ώμο και ποδαρόδρομο από χωριό σε χωριό. Πολλές φορές έπαιζαν χωρίς εισιτήριο παρά μόνο ότι είχε ο καφετζής ή ο κόσμος να του προσφέρουν. Ένα μεροκάματο ή ένα πιάτο φαί.

Δεν ήταν λίγες οι φορές που τράβηξαν το δικό τους Γολγοθά για να καταφέρουν να πάρουν άδεια από τις αρχές πέφτοντας σε κάποιον ζόρικο τύπο για να καταφέρουν να στήσουν κάπου το μπερντέ τους.

Πάμπολλες φορές στις παραστάσεις τους, ο Καραγκιόζης με το αντιεξουσιαστικό και αναρχικό του πνεύμα πέταγε μια ατάκα κι έβρισκαν το μπελά τους από τις αρχές και τους ‘’ανώτερούς’’ τους. Πολλοί κοιμόντουσαν στα καφενεία, πάνω στους διπλωμένους μπερντέδες μα βοήθησαν τόσο πολύ να σωθεί η τέχνη αυτή και να εξελιχθεί.

Οι περισσότεροι πέθαναν πάμπτωχοι και ξεχασμένοι παρά τις δόξες τους, ενώ κάποιοι αναγκάστηκαν ν’ αλλάξουν επάγγελμα για να επιβιώσουν.

Παρακάτω θα δούμε στοιχεία για κάποιους καραγκιοζοπαίκτες της παλιάς εποχής,  και τις καινοτομίες που έκαναν στον Καραγκιόζη.

Λίγοι από τους αυτούς ασχολήθηκαν ερασιτεχνικά αλλά αξίζει να αναφερθεί το όνομα τους τιμητικά διότι είτε ως παίκτες, είτε ως βοηθοί και συνεργάτες, είτε ως ζωγράφοι, είτε ως μουσικοί ή συγγραφείς του Καραγκιόζη, έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη του ελληνικού θεάτρου σκιών.

Κείμενα - έρευνα: Τάσος Ανδριώτης

Δημήτρης Σαρδούνης (Μίμαρος) (1861-1918)

Ο Δημήτρης Σαρδούνης γνωστός ως Μίμαρος όπου ήταν ψάλτης στην Πάτρα, είδε αυτό το θέαμα και σκέφτηκε να το κάνει ελληνικό.

Σημαντική ήταν η γνωριμία του με καραγκιοζοπαίκτες όπως ο Γιάννης Βράχαλης ή Μπράχαλης, Χρήστος Κόντος και Δημήτρης Πάγκαλος.

Έφτιαξε φιγούρες, μεγάλωσε τη σκηνή στα τέσσερα μέτρα, πρόσθεσε την παράγκα του Καραγκιόζη και απέναντι έβαλε το τούρκικο σαράι, ελληνοποίησε τον χαρακτήρα του Καραγκιόζη και εμπνευσμένος απ’ το θρύλο του Αγίου Γεωργίου που σκοτώνει το δράκο, έβγαλε στη σκηνή το γνωστό μέχρι και σήμερα έργο «Ο Μέγας Αλέξανδρος και το θεριό».

Έπαιξε την πρώτη του παράσταση το καλοκαίρι του 1894 στην πλατεία Ψηλα Αλώνια στην Πάτρα, συγκεκριμένα στο «Γκρεμό» εκεί που βρίσκεται σήμερα το Ηλιακό Ρολόι.

Είχε μεγάλη επιτυχία και έπαιζε αυτό το έργο ένα μήνα.

Ο υδραυλικός Γιάννης Διπλάρης ή Βυζανιάρης που ήταν καλός σχεδιαστής, βοήθησε το Μίμαρο στις φιγούρες.

Κάθε καλοκαίρι επί 5 χρόνια έπαιζε στο αθηναϊκό θέατρο «Αθήναιον» με βοηθούς το Βασίλη Αγαπητό, το Δημήτρη Μπέκο, το Θεόδωρο Θοδωρέλλο και το Δημήτρη Πάγκαλο. Εκεί τον πρωτοείδε ο αργότερα βοηθός του και καραγκιοζοπαίκτης Γιάννης Ρούλιας.

Με το θρίαμβο του Μίμαρου, το όνομα «Καραγκιόζης» ακούγεται αρκετά στην Ελλάδα πριν το 1900.

Η καλαματιανή εφημερίδα «Φαραϊ» το 1896 γράφει:

«Καραγκιοζίτιδα ως γεννηθείσαιν εξ αιτίας του Καραγκιόζη, η οποία χρονολογείται από τριετίας, εδώ εις τας Καλάμας, αφότου βασιλεύς των βομολοχημάτων και του αγοραίου καλαμπουριού εισήλασε κατά το καλοκαίρι του 1894 ο Μίμαρος»

 Για τις παραστάσεις του γράφει:

«…ο ενθουσιασμός πολλαπλασιάζεται, εξαπλούται, μεγεθύνεται, μεταβάλλεται εις παραφοράν κάτι τι πλέον, και εις τρέλλαν ακόμη περισσότερον, εις φρενίτιδα έτι προς, εις μανίαν. Ως θαυμαστά τα έργα σου, Καραγκιόζη! (…) Φαντασθείτε ότι ο Καραγκιόζης κατάστρεψε τον θιάσον Λουλουδάκη (…) Οι θεαταί του μετρώνται εις τα δάκτυλα (…) Το φιλοθεάμον κοινόν της πόλεώς μας σαρδελοειδώς συνωθείται, ίνα ακούση της αηδίες του Καραγκιόζη (…) Η ελληνική σκηνή ετάφη εν Καλάμαις υπό του τουρκικού μπερντέ.»

Έπλασε καινούριους χαρακτήρες όπως τον Κολλητήρη, τον Σιορ-Διονύσιο, το Μπαρμπαγιώργο, το Γεράσιμο τον Κεφαλλονίτη, τον Πίπη τον Κερκυραίο και πολλά έργα εμπνευσμένα από τους ήρωες της επαναστάσεως όπως: «Αθανάσιος Διάκος», «Κατσαντώνης», «Καραϊσκάκης», «Το Λάβαρο της Αγίας Λαύρας» «Χριστιανομάχος» (διασκευή από έργο του Θεόδωρου Αρακόπουλου (Θοδωρέλλου)), «Ο καπετάν-Γκρης» αλλά και κωμωδίες όπως: «Ο Καραγκιόζης γιατρός», «Ο Καραγκιόζης γιαουρτάς», «Ο Καραγκιόζης φούρναρης», «Ο Καραγκιόζης μάγειρας», «Ο Καραγκιόζης γραμματικός», «Ο Καραγκιόζης προφήτης», «Ο Καραγκιόζης υπηρέτης», «Ο Καραγκιόζης λοχίας», «Οι αρραβώνες του Καραγκιόζη», «Ο γάμος του Καραγκιόζη», «Ο Καραγκιόζης ξενοδόχος», «Ο Καραγκιόζης ψαράς», «Ο Καραγκιόζης υπηρέτης», «Ο βομβαρδισμός του Καραγκιόζη», «Το ναυάγιο του Μπαρμπαγιώργου», «Ο Καραγκιόζης προφήτης», «Ο Καραγκιόζης τρελός», «Οι δυο μάγοι με τα κουκιά», «Έρως, ανδραγαθία και θάνατος», «Ο Καραγκιόζης χρυσοχόος», «Επτά γαμπροί και μία νύφη» (το κιούπι), «Οι τρεις προσκυνητές», «Το μαγεμένο δέντρο», «Τα αινίγματα της Βεζυροπούλας» κ.α.  Επίσης δικά του ληστρικά έργα ήταν «Ο λήσταρχος Πανόπουλος», «Ο λήσταρχος Χατζηλιάς», «Ο λήσταρχος Πασαδόρος».

Τις παραστάσεις του τις διαφήμιζε με έναν τελάλη ο οποίος διαλαλούσε το βραδινό έργο.

Στις 14/7/1901 ξεκινά παραστάσεις στην πλατεία Σταδίου με το έργο «Πυρπόλησιν των φυλακών», γνωστό με τίτλο «Ο χριστιανομάχος».

Στις 25/8/1901 ξεκινά παραστάσεις σε καφενείο του Σταδίου.

Ο Μίμαρος αναμφίβολα θεωρείται ο θεμελιωτής και αναμορφωτής του ελληνικού Καραγκιόζη.

Σταμάτησε την βωμολοχία κάνοντας το θέατρο σκιών, θέατρο για όλη την οικογένεια.

Η πατρινή εφημερίδα «Νεολόγος Πατρών» στις 30/5/1898 αναφέρει:

«Ο Μίμαρος με τον καραγκιόζην του συνκεντρώνει καθ’ εσπέραν κόσμον και κόσμον εκλεκτότατον, ο οποίος περνά ψυχαγωγικώτατας ώρας με τας ωραίας του καραγκιόζη κωμωδίας και τας αμιμήτους αστειότητάς του. (…) Ο Μίμαρος κατέστη αληθές εντρύφημα όπου και αν έπηξε την σκηνήν του»

Η εφημερίδα «Εστία» το 1902 αναφέρει για σχετική παράσταση που έπαιξε ο Μίμαρος στην Αθήνα:

«Ο Καραγκιόζης δεν είναι πλέον ο πάλαι ποτέ εκείνος. Ο βαναυσολόγος

αλλ’ ευφυολόγος, ο χονδροκομμένος αλλ’ αστειότατος, ο και αισχρολόγος,

αλλά προκαλών ηχηρότατον γέλωτα. Εσεμνοποιήθη και αυτός. Εσοβαροποιήθη, εκλεπτύνθη, εμορφώθη, και η γλώσσα του η τρέπουσα

άλλοτε εις φυγήν το γυναικείον φύλον, το προσελκύει τώρα, φθεγγομένη

σεμνότερα και των μικρών θεατριδίων και της Γαλλικής οπερέττας.»

Η εφημερίδα «Νεολόγος» γράφει:

 «Ο γνωστός και ευφυέστατος Καραγκιόζης Μίμαρος έστησε την σκηνήν του εις το καφενείον του Σιδηροδρόμου, απόψε δε με μεγάλην όρεξην αρχίζει τας παραστάσεις του»

Μετά το 1908, ο Μίμαρος έπαιζε σε πολλά μέρη της Ελλάδας όπως στο Βόλο, Αιτωλοακαρνανία, Γαστούνη, Ηλεία, Μεσσηνία με τεράστια επιτυχία.

Άνθρωποι που τον γνώρισαν τον περιγράφουν με μέτριο ύψος και ως νευρικό τύπο.

Από τα λίγα πράγματα που γνωρίζουμε για τη ζωή του Μίμαρου, είναι από τους καραγκιοζοπαίκτες Δημήτρη Πάγκαλο και Βασίλη Αγαπητό (Ζεστό): Ήταν νόθο παιδί της Μαρίας Γρίππα, γεννήθηκε στην Πάτρα και μεγάλωσε στο Μεσολόγγι διότι η μητέρα του το 1876 παντρεύτηκε έναν μεσολογγίτη και εκεί απόκτησε μια αδερφή. Εκεί τελείωσε και το Δημοτικό. Μετά το θάνατο του πατριού του, ξαναγύρισαν και έμειναν στην Πάτρα για να βρει δουλειά η μητέρα του.

Ο Μίμαρος είχε βγάλει το σχολαρχείο και το γυμνάσιο στην Πάτρα και σπούδασε βυζαντινή μουσική. Έγινε καθηγητής της βυζαντινής μουσικής και διορίστηκε ψάλτης στην Παντάνασσα και ύστερα στη μητρόπολη της Πάτρας.

Όταν έγινε καραγκιοζοπαίκτης, η μάνα του και η αδερφή του προβλήθηκαν και μη μπορώντας να τον καταφέρουν να σταματήσει, έκοψαν τις επαφές μαζί του λόγω ότι ο Καραγκιόζης είχε κακή φήμη. Οι λόγοι που ξέκοψαν μπορεί να είναι πολλοί. Ίσως από τα τούρκικα έργα με τις βωμολοχίες και τις άσεμνες σκηνές, ίσως ότι παιζόταν σε κακόφημα μέρη μέχρι τότε όπως τεκέδες κλπ. και ίσως όπως όλοι οι λαϊκοί καλλιτέχνες της εποχής - όπως ηθοποιοί, τραγουδιστές κλπ ήταν παρεξηγημένοι.

Του Μίμαρου του στοίχησε αυτό και πέθανε αλκοολικός το 1918.

Το 1894 με το «δυστυχώς επτωχεύσαμεν», τον έκλεισαν στη φυλακή λόγω ότι σατίριζε τον πρωθυπουργό.

Σύμφωνα με πατρινούς καραγκιοζοπαίκτες, κάποιος στον Πύργο τον είπε ειρωνικά «Καραγκιόζο» κι ο Μίμαρος τράβηξε πιστόλι και τον σκότωσε και τιμωρήθηκε για 8 χρόνια στη φυλακή.

Ο Σωτήρης Σπαθάρης που είχε δει παραστάσεις του Μίμαρου  διηγείται:

«Μα και τι δεν ήτανε ωραίο απ 'αυτά που έπαιζε ο Μίμαρος; Τι να πρωτοθυμηθεί κανείς; Τα ωραία πατρινά καλαμπούρια του, τα περίφημα τραγούδια του, το ράστε (αμανές)  του Μεγαλέξαντρου που ο χαβάς του είναι βυζαντινός, ή τα δυο τραγούδια του Χατζηαβάτη που έχουνε μείνει πια στον Καραγκιόζη;

Άσπρη είσαι σαν το γάλα

σαν την κόλλα το χαρτί

που τη στέλνουν οι πασάδες

στο σουλτάνο μπουγιουρντί.

Ποιος ασίκης σαν και ‘μένα

στο παζάρι περπατεί

με μαχαίρια, με κουμπούρια

και στη μέση το σπαθί

Μαύρα ράσα θα φορέσω

ντερβισάκι θα γενώ

και στην έρημο θα πάω

Για τσ’ αγάπης τον καημό.

Το ράστε του Αλέξανδρου λέει:

Φεύγω, μητέρα μου γλυκειά,

θα πάω μακριά στα ξένα

θα πολεμήσω με θεριά

λησμόνησέ με ‘μένα.

(Όταν το θηρίο τον πιάνει στο στόμα του)

Βόηθα Χριστέ και Παναγιά

ένα θεριό με πνίγει,

να το σκοτώσω δε μπορώ

να φύγω δε μ’αφήνει.»

Και πιο κάτω: «Οι μεγάλοι ηθοποιοί της εποχής εκείνης χαιρετούσανε τον Μίμαρο και του λέγανε: ''Καλημέρα δάσκαλε!''»

Η εφημερίδα «Εστία» σημειώνει:

«Είναι ο τελειότερος εις το είδος του, λέγουν»

Ο Μίμαρος είχε βοηθούς και μαθητές τον Γιάννη Ρούλια, Μέμο Χριστοδούλου, Θεόδωρο Αρακόπουλο (Θοδωρέλλο) και τον αδερφό του Ανδρέα, το Γιάννη Φρατζεσκάκη (Σπανό), το Δημήτρη Νταλιάνη (Μανωλόπουλο), Δημήτρη Μπέκο, Λιάκο Ανδριόπουλο, Χάρη Τατόπουλο (Χάρης ο Πατρινός), Παναγιώτη Μαθιόπουλο (Μπάκο) που αργότερα κι αυτοί έγιναν καραγκιοζοπαίκτες κι έτσι η τέχνη αυτή συνεχίστηκε με σπουδαίος καλλιτέχνες όπου θα δούμε παρακάτω.

Γιάννης Ρούλιας (1876-1905)

Γεννήθηκε το 1876 στο Βάλτο του Ν. Αιτωλοακαρνανίας. Ήταν λοχίας, τσολιάς της φρουράς των Ανακτόρων. Μετά την επιστράτευση του και τον πόλεμο του 1897, πήγε στην Αθήνα. Εκεί συναντήθηκε με τον συνεργάτη του Μέμο Χριστοδούλου. Σημαντικό ρόλο του έπαιξε η μαθητεία του στο Μίμαρο (Δημήτρη Σαρδούνη). Ο Ρούλιας είχε ρεπερτόριο γύρω στις 12 παραστάσεις. Χαρακτηριστικό στη φιγούρα του Καραγκιόζη ήταν ότι φορούσε παντελόνι και όχι την παραδοσιακή βράκα των προσφύγων. Μάλιστα τον έβγαζε μόνιμα με μαγκούρα στο χέρι. Το 1899 καθιέρωσε τη φιγούρα του Μπαρμπαγιώργου πάνω στην ιδέα του Μίμαρου. Αρχικά είχε σε πρωταγωνιστικό ρόλο το Μπαρμπαγιώργο και όχι τον Καραγκιόζη. Μάλιστα ο Ρούλιας είχε διαφημιστικό «Λαϊκό Θέατρο ο Μπαρμπαγιώργος». Δικά του έργα ήταν «Ο λήσταρχος Γιάννης Μπεκιάρης», «Ο Μπαρμπαγιώργος δήμαρχος». Τραγουδούσε ο ίδιος στις παραστάσεις του.

Πέθανε το Μάρτη του 1905. Ο καραγκιοζοπαίκτης Παναγιώτης Μιχόπουλος υποστήριζε ότι μετά το θάνατο του, η γυναίκα του Ρούλια, μη μπορώντας να τα βγάλει πέρα οικονομικά, έπαιζε η ίδια Καραγκιόζη χωρίς να το αντιλαμβάνεται το κοινό.

Μέμος Χριστοδούλου

Καταγωγή απ’ το Αιτωλικό. Αρχικά ήταν βοηθός του του Μίμαρου (Δημήτρη Σαρδούνη) στο Βόλο και αργότερα συνεργάστηκε με το Γιάννη Ρούλια. Σπουδαίος λαϊκός ζωγράφος και μίμος. Έπαιζε κυρίως στα Τρίκαλα. Τραγουδούσε όμορφα και το χαρακτηριστικό του ήταν ότι παρουσίαζε τον Χατζηαβάτη σαν εχθρό του Καραγκιόζη κι όχι σα φίλο, πονηρό και ύπουλο. Έπαιζε συχνά στην περιοχή της Θεσσαλίας όμως εργάστηκε στη Στυλίδα, στη Σύρο, στη Σάμο κ.α.

Πέθανε το 1910.

Εφημερίδα της Θεσσαλίας στις 24/10/1921 αναφέρει:

«Σήμερον ο λαοφιλής Μέμος θα παίξη δύο ξεκαρδιστικές παραστάσεις, απογευματινήν ώρα 6:30 και εσπερινήν ώρα 10. Εις τα διαλείμματα κινηματογράφος».

Θεόδωρος Αρακόπουλος (Θεοδωρέλλος)

Καταγωγή απ’ την Πάτρα. Μαθητής του Μίμαρου (Δημήτρη Σαρδούνη). Στο παίξιμο και στο ρεπερτόριό του του ήταν πιστός στο δάσκαλο του. Στις 18/6/1908 ξεκινά παραστάσεις στη Δεξαμενή. Δικά του έργα ήταν ο «Αθανάσιος Διάκος», «Χριστιανομάχος». Αδερφός του ο επίσης καραγκιοζοπαίκτης Ανδρέας (Κουτσαντρέας). Πέθανε πάμπτωχος το 1917.

Ανδρέας Αρακόπουλος (Θεοδωρέλλος) (Κουτσαντρέας)

Ψάλτης στην Πάτρα και αργότερα καραγκιοζοπάικτης. Μαθητής του Μίμαρου (Δημήτρη Σαρδούνη) και αδερφός του καραγκιοζοπαίκτη Θεοδώρου Αρακόπουλου (Θοδωρέλλου). Άριστος τραγουδιστής κυρίως στα κλέφτικα.

Πέθανε το 1921.

Αντώνης Παπούλιας (Μόλλας) (1880-1948)

Γεννήθηκε στην Αθήνα, στο Βατραχονήση, δίπλα στο Στάδιο. Η πρώτη του επαφή με τον Καραγκιόζη ήταν το 1893 στην πλατεία του Σταδίου παρακολουθόντας παραστάσεις του Γιάννη Ρούλια.

Χαρακτηριστικό του Μόλλα ήταν ότι έπαιζε παραστάσεις στην καθαρεύουσα.

Πρόσθεσε στον μπερντέ νέες φιγούρες το Μορφονιό, βουτυρομπεμπέ με μεγάλο κεφάλι και την τεράστια μύτη, τον τούρκο υπερβολικά χοντρό λοχία Χαλήλ γνωστό ως Χαραλαμπάκια και γνωστότερο ως Πεπόνια και τον Μακρυπόδαρο γνωστό ως Σαναλέμε επειδή χρησιμοποιεί αυτή τη φράση σε κάθε πρότασή του. Ο Σαναλέμε είναι κουτσός με μακρύ πόδι. Επίσης πρόσθεσε το Νώντα, κολλητό φίλο-τσιράκι του Σταύρακα, το γέροντα βραδύγλωσσο Κεκέ όπου κάνει παρέα με νταήδες και κουτσαβάκηδες, το Νικολό, γέροντα ναυτικό από την Ύδρα και την Άμπλα ως μητέρα του Καραγκιόζη. Οι δυο τελευταίοι δεν καθιερώθηκαν στο θέατρο σκιών.

Ο χαρακτήρας του Καραγκιόζη του ήταν πονηρός, σατυρικός και συνεχώς έβριζε. Επιθεωρησιακού χαρακτήρα.

Ο Μόλλας ήταν περίφημος καραγκιοζοπαίκτης. Το παρατσούκλι του ήταν «παράγκας» επειδή είχε μεγάλο μπερντέ.

Το 1925 ίδρυσε το σωματείο καραγκιοζοπαικτών με γενικό γραμματέα τον Κώστα Καράμπαλη.

Στις παραστάσεις του συνήθιζε να έχει ζωντανή επταμελές ορχήστρα με μαέστρο κάποιον Χριστόπουλο. Η ορχήστρα του αποτελούταν από κοντραμπάσο, αλτικόρνο, κλαρίνο, κορνέτα, γκρανκάσα, τύμπανο και πιατίνα.   Επίσης ηχογράφησε δίσκους το 1910 στην Αθήνα στην εταιρία ODEON.

Στη σκηνή του είχε 3 τελάρα για αλλαγή σκηνικών.

Το ρεπερτόριό του ξεπερνούσε τα 100 έργα. Δικά του έργα ήταν «Κηδεία και χορός», «Το μυστηριώδες μπαούλο», «Ο Καραγκιόζης ναύαρχος», «Το υποβρύχιο», «Ο Καραγκιόζης υπηρέτης» ή «Λιγ ‘απ’ όλα», «Οι δύο γάμοι», «Η κλοπή του σαραγιού», «Στη χώρα των ανθρωποφάγων», «Οι δύο λόρδοι», «Το φρούριο των δαιμόνων», «Πως τρων’ οι υπουργοί», «Τα παλικάρια της φακής», «Αθανάσιος Διάκος» (διασκευή), «Κατσαντώνης» (διασκευή), «Ο γερο- Δήμος», «Ο λήσταρχος Βέλιος», «Ο μαύρος της Ανατολής», «Ο μαύρος τύραννος», «Αδελφοί Χατζηλιάδες», «Το πήδημα του θανάτου», «Η νεκρά ζώσα», «Ο άσωτος οικογενειάρχης», «Ο καπετάν Χρόνης».

Επίσης ήταν ο πρώτος που έπαιζε προλόγους κι επιλόγους (μικρές κωμωδίες) πριν από το κυρίως έργο ή μετά το έργο δίνοντας μια ευχάριστη νότα πριν από το κυρίως έργο ή στο τέλος κάποιου δραματικού ή ηρωικού έργου. Μερικές ήταν: «Το ούζο», «Ο τυφλός», «Η κούνια», «Καλώς τ’ αφεντικό απ’ όξω», «Οι δώδεκα λίρες», «Οι μουσικοί», «Η στάμνα», «Το μαγέρικο», «Η αυτοκτονία», «Το όνειρο», «Το ρολόι», «Το χάρισμα του σπιτιού», «Η συμφιλίωση».

Πέθανε το 1948 από συγκοπή την ώρα της παράστασης. Γιος του ο καραγκιοζοπαίκτης Δημήτρης Μόλλας.

Ο Αντώνης Μόλλας κυκλοφόρησε τα εξής φυλλάδια: Οι τρεις προσκηνηταί, Ο Καραγκιόζης προφήτης, Το ψέμμα του Σαραγιού, Ο Καραγκιόζης γιατρός, Ο γάμος του Μπαρμπαγιώργου, Οι ανθρωποφάγοι, Ο χαρτοπαίκτης, Η ληστεία των Ανακτόρων, Ο Καραγκιόζης υποδεκανεύς, Εις τον πύργον των φαντασμάτων, Ο Καραγκιόζης κόμης, Η αρπαγή της ωραίας Ελένης, Ο Καραγκιόζης και οι λέοντες, Το ναυάγιον του Μπαρμπαγιώργου και του Καραγκιόζη, Ο Κατσαντώνης, Ο Αλή-Πασάς, η Κυρά Φροσύνη και ο Καραγκιόζης, Η αρπαγή της Βεζυροπούλας, Το χάνι του Μπαρμπαγιώργου, Οι μοσχόμαγκες, Ο Καραγκιόζης και η ωραία αθιγγανίς, Θησαυροί και ο Σατανάς, Το μυστηριώδες κιβώτιον, Ο Καραγκιόζης και οι πειραταί, Ο Καραγκιόζης καδής, Ο θάνατους του Καραγκιόζη, Ο Μπαρμπαγιώργος εφοπλιστής, Ο λήσταρχος Τρομάρας, Ο γάμος του Μητρούση, Η καταδίκη ενός αθώου, Ο Καραγκιόζης Τσαρλατάνος, Ο Καραγκιόζης μάντις, Η πυροπόλησις των φυλακών.

Γιάννης Μώρος

Γεννήθηκε στον Πειραιά κι εκεί έπαιζε για πολλά χρόνια στο παλιό θέατρο «Λελούδα». Αργότερα στην Αθήνα στη Δεξαμενή. Πρωτοείδε Καραγκιόζη στο μπερντέ του Γιάννη Ρούλια. Τραγουδούσε ο ίδιος στις παραστάσεις του. Δημιούργησε τη φιγούρα του Σταύρακα όπου πρωτοεμφανίστηκε το 1905.

Το πρώτο τραγούδι που είπε στο Σταύρακα είναι:

«Στης Σύρας τις ανηφοριές,

μου δώσανε δυο μαχαιριές.

Δυο μαχαιριές μου δώσανε,

για σένα με πληγώσανε.

Καλλιά ‘χω τα δαχτύλια σου

παρά τα δαχτυλίδια σου.»

Ηχογράφησε δίσκους με παραστάσεις. Πέθανε το 1936. Γιος του ο καραγκιοζοπαίκτης Δημήτρης Μώρος.

Γιάννης Λιάκος; (Πρεβεζάνος)

Καταγωγή απ’ την Πρέβεζα. Μαθητής του Μίμαρου (Δημήτρη Σαρδούνη). Καραγκιοζοπαίκτης και άριστος τραγουδιστής κυρίως στους αμανέδες. Έπαιζε βιολί και χαρακτηριστικό στο παίξιμό του ήταν η πρεβεζάνικη προφορά του. Πρωτοεμφάνισε στη σκηνή τον εβραίο με τα τραγούδια του. Διασκεύασε το έργο του Μίμαρου (Δημήτρη Σαρδούνη) «Ο Μέγας Αλέξανδρος και το θεριό» και του έδωσε τίτλο «Τα επτά θηρία» με λίγο διαφορετική πλοκή.

Πέθανε στις 22/8/1910. 1937

Μάρκος Ξάνθος (Ξανθάκης)

Καταγωγή από τα Χανιά. Μαθήτεψε κοντά στον καραγκιοζοπαίκτη Αντώνη Παπούλια (Μόλλα). Έπαιζε για πολλά χρόνια στην Αθήνα σε διάφορα θέατρα. Τραγουδούσε ο ίδιος στις παραστάσεις του.

Δημιούργησε τη φιγούρα του κρητικού καπετάν-Μανούσου. Το 1924 κυκλοφόρησε παραστάσεις του Καραγκιόζη σε φυλλάδια. Ήταν ο πρώτος που κυκλοφόρησε φυλλάδια με θέμα τον Καραγκιόζη (41 φυλλάδια). Έργο δικό του ήταν «Η ορφανή της χίου» (έργο που εμπνέυστηκε απ ‘την πεζογραφία του Ιακώβου Γ. Πιτζιπίου που κυκλοφόρησε το 1839). Το παρατσούκλι του ήταν «φαρμακοποιός» λόγω του ότι φορούσε γυαλιά.

Σταμάτησε της παραστάσεις την περίοδο της κατοχής λόγω του άσθματος.

Πέθανε από συγκοπή το 1945 κατά Σ. Σπαθάρη το 1932 την ώρα της παράστασης στην Κάρυστο.

Γερο-Μώρος [παρατσούκλι]

Πατέρας του καραγκιοζοπαίκτη Δημήτρη Νταλιάνη (Μανωλόπουλου)

Δημήτρης Νταλιάνης (Μανωλόπουλος) (1885-1957)

Γιος του καραγκιοζοπαίκτη γερο-Μώρου. Γεννήθηκε το 1885 στην Αμαλιάδα. Μαθητής του Δημήτρη Σαρδούνη (Μίμαρου). Έμενε στην Πάτρα μέχρι το 1896 όπου έπαιζε στην Αθήνα σε ιδιόκτητο θέατρο στο Μεταξουργείο. Ήταν ο πρώτος που έβγαλε έγχρωμες δερμάτινες φιγούρες, παίρνοντας την ιδέα από ταξίδι που έκανε στην Αίγυπτο. Ηχογράφησε δίσκους με παραστάσεις του. Το παρατσούκλι του ήταν «σκύλος» και «Μεγαλέξανδρος με την ασπίδα», λόγω ότι φορούσε δαχτυλίδι με μεγάλη πέτρα. Έβγαλε στο μπερντέ τα άλλα παιδιά του Καραγκιόζη, τον Κοπρίτη και το Μπιρικόκο. Έβγαζε και μια κόρη του Καραγκιόζη, την Ποτούλα αλλά δεν έπιασε στο κοινό. Τραγουδούσε ο ίδιος στις παραστάσεις του. Ηχογράφησε δίσκους με παραστάσεις. Χαρακτηριστικό στο παίξιμό του ήταν ότι ήταν αθυρόστομος καθώς έπαιζε αποκλειστικά μόνο για αντρικό κοινό. Ακόμα και η φιγούρα ενός παπά ήταν αθυρόστομη! Στο μπερντέ του πήγαιναν αλάνηδες και μάγκες.

Πέθανε το 1957. Γιος του ο καραγκιοζοπαίκτης και αργότερα ηθοποιός Διονύσης Ντιαλάνης.

Λευτέρης Κελαρινόπουλος

Καταγωγή από τη Σύρο. Μαθητής του Μέμου Χριστοδούλου. Την πρώτη του παράσταση την έδωσε το 1908. Έπαιζε παραστάσεις κυρίως σε μέρη της Λιβαδειάς. Κατά πολλούς ήταν ο πρώτος που επινόησε τη λαβή που επιτρέπει τη μεταβολή τις φιγούρας, γνωστή ως σούστα.

Κώστας Καράμπαλης (1883-1942)

«Να ξέρεις να μιμηθείς χίλιες φωνές ή διαλέχτους, να έχεις μια επιδεξιότητα ανεπανάληπτη, να σχεδιάζεις φιγούρες, να επινοείς το έργο, την ίδια τη σκηνή, να παίζεις χωρίς τη βοήθεια υποβολέα, να είσαι με μια λέξη ποιητής και τεχνικός συγχρόνως, ιδού η τέχνη μας…»

Γεννήθηκε στη Λευκάδα το 1883. Περίφημος καραγκιοζοπαίκτης, τραγουδιστής και ζωγράφος και χρόνια συνεργάτης του Αντώνη Παπούλια (Μόλλα). Προτού ασχοληθεί με τον Καραγκιόζη, ήταν πρωτοψάλτης στη Λευκάδα και ζωγράφιζε φορητές εικόνες και αγιογραφίες σε εκκλησίες. Πρωτομπήκε στη σκηνή το 1905. Ήταν ο πρώτος γραμματέας του σωματείου θεάτρου σκιών το 1925. Τεράστια επιτυχία είχε το 1928 παρουσιάζοντας μια σατιρική κωμωδία με θέμα τις εκλογές που κέρδισε ο Ελευθέριος Βενιζέλος σατιρίζοντας πρόσωπα της εποχής. Δικά του έργα ήταν «Η αναγνώρισης των δύο αδελφών», «Οι Τζαβελαίοι», «Το Σούλι».

Πέθανε στην Αθήνα το 1942. Γιοι του ήταν οι καραγκιοζοπαίκτες-τραγουδιστές Σπύρος, Θέμης και ο τραγουδιστής Μάρκος Καράμπαλης.

Απόστολος Καραστεργιόπουλος (Τόλιας) (1906;-1976)

Γεννήθηκε το 1906 περίπου. Μαθητής του Κώστα Γανιού. Τραγουδιστής, κιθαρίστας, καραγκιοζοπαίκτης και κουκλοπαίκτης. Τον φώναζαν μπαρμπα-Τόλια. Πολλές από τις κούκλες που είχε, τις είχε αγοράσει από τον κουκλοπαίκτη Χρήστο Κονιτσιώτη, δημιουργό του «Φασουλή». Έφτιαχνε δικές του φιγούρες. Χαρακτηριστικό στο παίξιμό του ήταν οι ψιλές φωνές. Ο Τόλιας ήταν ο πρώτος που χρησιμοποίησε στις φιγούρες πριτσίνια, ενώ πριν οι καραγκιοζοπαίκτες τις έδεναν με σπάγκο και συχνά κοβότανε.  Πέθανε το 1976 σε ηλικία 80 ετών.

Κώστας Ρήγας

Γεννήθηκε το 1934 στα Ιωάννινα. Μαθητής του Δημήτρη Μανωλόπουλου. Έπαιζε παραστάσεις σε όλη την Ελλάδα και κυρίως στην Ήπειρο. Δικό του έργο ήταν «Ο γάμος του Σαναλέμε».

Ντίνος Θεοδωρόπουλος (1890-1975)

Γεννήθηκε το 1890 στην Αγγελώνα του Ν. Λακωνίας. Το πραγματικό του όνομα είναι Ντίνος Καλογεράς. Μετανάστεψε στην Αμερική και γυρνώντας στην Αθήνα ξεκίνησε να παίζει Καραγκιόζη. Ήταν ο πρώτος που έφτιαξε φιγούρες από ζελατίνα το 1919 βρίσκοντας το υλικό στην Αμερική καθώς και ο πρώτος που έπαιξε παραστάσεις με μικρόφωνο και μουσική από πλάκες γραμμοφώνου. Τις παραστάσεις του διαφήμιζε με φεϊγβολάν, σπίρτα και μια φορά κάποιο υδροπλάνο έγραφε στην ουρά του «ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ».

Για πολλούς ήταν ο πρώτος που είχε στη σκηνή διπλά τελάρα και όχι ο Χαρίλαος Βενέκας (Πετρόπουλος).

Χαρακτηριστικό στοιχείο στο παίξιμο του ήταν πως έπαιζε τα έργα στην καθαρεύουσα. Έπαιζε μαντολίνο μα τραγουδούσε σπάνια στις παραστάσεις του.

Έγραψε πάρα πολλά έργα όπως: «Ο κόκκινος διάβολος», «Η κρεμάλα του Πατριάρχη Γρηγορίου του Ε’», «Το ταξίδι στη σελήνη» (εμπνευσμένο από το βιβλίο «Από τη γη στη σελήνη»  του Ιούλιου Βερν), «Το φάντασμα του νεκροταφείου», «Ο βρικόλακας της Γερμανίας», «Η νεκρανάσταση», «Η μαύρη χειρ της Νέας Υόρκης», «Ο δρόμος της κολάσεως», «Η ληστεία της τράπεζας», «Αστυνόμος Σέρλοκ Χομς», «Ο Καραγκιόζης μις Ευρώπη», «Ο αετός του Ολύμπου», «Ο βασιλεύ των ορέων», «Ο Καραγκιόζης στο δικαστήριο», «Ο Καραγκιόζης στο καζίνο», «Το λάβαρο του 1821», «Παλαιών Πατρών Γερμανός», «Ο Καραγκιόζης επιχειρηματίας», «Ο Καραγκιόζης δικηγόρος» και  πολλά σατυρικά τραγούδια. Η φωνή του σώζεται σήμερα από δίσκους με παραστάσεις του και μια συνέντευξη.

Πέθανε στην Πάτρα το 1975 από ουρία. Η κόρη του Σοφία συνέχισε την τέχνη του πατέρα της με τον τρόπο που έπαιζε ο ίδιος.

Χρήστος Χαρίδημος (1895-1970)

Γεννήθηκε στην Αθήνα στην Κασσίδα το 1895 στη συνοικία Αγίου Παύλου, Σταθμός Λαρίσης. Το πραγματικό του επώνυμο ήταν Χαρίτος και από απαίτηση του ξάδερφου του το έκανε Χαρίδημος. Πρωτοείδε παράσταση Καραγκιόζη το 1910 στο μπερντέ του Χρήστου Λεβέντη στο Νικόλαον Πευκακίων. Αργότερα πήγε στο Ντίνο Καλογερά (Θεοδωρόπουλο) ως βοηθός σκηνής κι επίσης του έφτιαχνε φιγούρες. Μαθητής του Αντώνη Μόλλα. Το παρατσούκλι του ήταν «κεφάλας». Πρωτόπαιξε Καραγκιόζη το 1912 σε ηλικία 17 ετών στα Μέθανα. Από εκεί ξεκίνησε την επαγγελματική του καριέρα παίζοντας παραστάσεις σε πολλά μέρη της Ελλάδας. Το 1923 δημιούργησε το δικό του θέατρο στον Πειραιά «Θέατρο Ερμής», απέναντι από το λεμβαρχείο του Ομίλου Ερετών στην Ακτή Μουτζοπούλου 32 στο Πασαλιμάνι με μεγάλη επιτυχία. Στο θέατρο έπαιζε έως τη συνταξιοδότησή του το 1849 από το Ταμείο Συντάξεως Ηθοποιών. Στο θέατρο του συνέχισε ο γιος του, ο γνωστός καραγκιζοπαίκτης Γιώργος Χαρίδημος. Ο Χρήστος Χαρίδημος ήταν ο κύριος εκπρόσωπος της πειραιώτικης «σχολής» του Καραγκιόζη. Τελειοποίησε τη σούστα με πιο βολικό τρόπο. Ηχογράφησε δίσκους με παραστάσεις. Δικά του έργα ήταν «Η θεία του Καρόλου», «Ο μαχαραγιάς της Βομβάης», «Μονομαχία μέχρι θανάτου», «Δημαρχιακές εκλογές», «Οι γερμανοί ξανάρχονται», «Ο Καραγκιόζης στην αντίσταση», «Η καταστροφή της Γερμανίας και της Ιταλίας», «Ο προδότης ης Γκεστάπο», «Ο Καραγκιόζης όμηρος στο Χαϊδάρι», «Ο γάμος του Χίτλερ και του Μουσολίνη».

Πέθανε το 1970.

Παντελής Μελλίδης

Γεννήθηκε στη Μυτιλήνη. Βοηθός του Δημήτρη Νταλιάνη (Μανωλόπουλου). Μουσικός και καραγκιοζοπαίκτης. Μια εποχή ήταν φακίρης και ταχυδακτυλουργός. Αδερφός του ο επίσης καραγκιοζοπαίκτης και τραγουδιστής Ευστράτιος Μελλίδης (Τάκης).

Πέθανε στην κατοχή από συγκοπή όταν του ανακοίνωσαν πως οι γερμανοί σκότωσαν το γιο του.

Ευστράτιος Μελλίδης (Τάκης)

«Μακάρι ο Καραγκιόζης να παραμείνει στα χέρια των καραγκιοζοπαιχτών και να απαλλαγεί από τους υποτιθέμενους προστάτες του… (…) Ο Καραγκιόζης είναι ο λαός μας, είναι ρωμέικο θέαμα. Κλέβει ψωμί και το δίνει στο λαό. Τα συγχωρεί όλα εκτός απ’ τη βία και βγαίνει νικητής με την πονηριά του, ακόμα κι όταν τα βάζει με το Βεληγκέκα. (…) Δυστυχώς τον Καραγκιόζη τον κυνήγησε το κράτος. Παίζαμε την κηδεία του Καραγκιόζη, μας κυνήγαγαν οι παπάδες. Κάναμε σάτιρα, μας έλεγαν κουμουνιστές. Τραγουδάγαμε ρεμπέτικα, μας λέγανε χασικλήδες. (…) Θα σωθεί όμως μόνο όταν ξαναγυρίσει στις ρίζες του κι όταν οι νέοι καραγκιοζοπαίχτες σταματήσουν να είναι φανφαρόνοι…»

Γεννήθηκε το 1906 στη Μυτιλήνη. Αιτία ενασχόλησης του με τον Καραγκιόζη ήταν ο αδερφός του Παντελής ο οποίος ήταν βοηθός του Δημήτρη Νταλιάνη (Μανωλόπουλου).  Ο ίδιος υπήρξε επίσης βοηθός του Μανωλόπουλου. Ξεκίνησε ως καραγκιοζοπαίκτης την περίοδο που ήταν φαντάρος στη Μυτιλήνη στο Κέντρο Ζάππειο το 1926. Αργότερα με τον αδερφό του ξεκίνησαν περιοδείες σε πολλά μέρη της Ελλάδας. Έφτιαχνε φιγούρες μόνος του και το ρεπερτόριό του ήταν γύρω στα 80 έργα. Δικό του έργο ήταν «Καραολής κ. Δημητρίου» μαζί με τον καραγκιοζοπαίκτη Γιάννη Σαμαρά (Γιάγκο). Δημιούργησε τη φιγούρα του Πόντιου με τον αδερφό του Παντελή, όμως δεν καθιερώθηκε. Ο Ευστράτιος κι ο αδερφός του Παντελής ήταν από τους σημαντικότερους τραγουδιστές στον Καραγκιόζη. Τραγουδούσε 36 διαφορετικούς αμανέδες.

Διονύσης Πάτρας

«Δυστυχώς η πραγματική ιστορία του Καραγκιόζη δεν έχει γραφτεί ακόμα. Και κάποιοι διανοούμενοι κάνουν ζημιά στην προσπάθεια να γραφτεί κάποτε η αληθινή ιστορία του, γιατί πλησιάζουν συνήθως έναν καραγκιοζοπαίχτη, τον κολακεύουν για να τους δώσει στοιχεία κι αυτός ο έρμος αρχίζει τα ψέματα και τις υπερβολές.»

Γεννήθηκε στον Πειραιά το 1910. Ζακυνθινής καταγωγής. Πρωτοείδε Καραγκιόζη από τον Νικόλαο Τσικόλη και αργότερα έγινε βοηθός το Δημήτρη Μανωλόπουλου και του Αντώνη Μόλλα. Δάσκαλος του ήταν ο Χρήστος Χαρίδημος. Το 1928 έφτιαξε θέατρο μαζί με τον Σπύρο Κούζαρο, Φρίξο Γαζεπίδη και Δημήτρη Μεϊμαρόγλου. Το ρεπερτόριό του ήταν γύρω στα 60 έργα. Δικό του έργο ήταν «ο Καραγκιόζης λεχώνα» και διασκεύασε τη «Γενοβέφα» και τη «Γκόλφω» μαζί με τον Σπύρο Κούζαρο. Έκανε πολλές περιοδείες ανά διάφορα μέρη της Ελλάδας. Τραγουδούσε ο ίδιος στις παραστάσεις του. Επίσης έπαιζε και κουκλοθέατρο συνήθως μαζί με τον Απόστολο Καραστεργιόπουλο με τον οποίο κυκλοφόρησαν δίσκους.

Νικόλαος Τσικολής

Ζακυνθινής καταγωγής. Έπαιζε συνήθως στην παραλία της Χώρας. Το ρεπερτόριο του ήταν γύρω στα 10 έργα.

Διονύσης Κούτσης (Σαρμάς)

Ζακυνθινής καταγωγής. Έμενε στην Αμαλιάδα. Βοηθός του Δημήτρη Μανωλόπουλου. Συνήθως έπαιζε στον Άμμο της Ζακύνθου, κάτω από τα δέντρα. Κουμπάρος του καραγκιοζοπαίκτη Ορέστη (Ανέστη Βακάλογλου). Η απόδοσή του μειώθηκε ύστερα από το κόψιμο του χεριού του από μόλυνση. Εξελίχθηκε σε καρκίνο.

Νίκος Ζαβραδινός (Ζάννος)

Ζακυνθινής καταγωγής. Ζωγράφος και ξυλόγλυπτης. Έκανε αρκετές παραστάσεις στην Αθήνα. Εκτός από Καραγκιόζη έπαιζε και κουκλοθέατρο.

Διονύσης Αλεξόπουλος (1909-1987)

Γεννημένος το 1909 στην Κυπαρισσία. Έμαθε την τέχνη του Καραγκιόζη από τον Μεσσήνιο καραγκιοζοπαίκτη Βασίλη Φιλντισάκο και τον Βασίλη Αγαπητό. Την πρώτη του παράσταση έδωσε το 1929. Κατασκεύαζε υπέροχες φιγούρες. Το ρεπερτόριό του ήταν γύρω στα 70 έργα. Το παρατσούκλι του ήταν «κουρέας». Στα τελευταία του χρόνια ηχογραφούσε κασέτες με παραστάσεις στο σπίτι του και τις μοίραζε.

Πέθανε το 1987.

Κώστας Πιερακέας (Αρεοπολίτης)

Μανιάτικης καταγωγής. Σπουδαίος τραγουδιστής και καλός καραγκιοζοπαίκτης με επιτυχία στο έργου του Κατσαντώνη. Έπαιζε στην Πελοπόννησο κυρίως στη Μάνη και στην Τρίπολη.

Πέθανε φτωχός το 1930 από φυματίωση σε μικρή ηλικία.

Νίκος Παναγιωτάρας (1909-1985)

Γεννήθηκε το 1909 στην Νέα Μανωλάδα του Ν. Ηλείας. Δούλευε ως τσαγκάρης και σε ηλικία 19 ετών υπηρέτησε φαντάρος σαν προστάτης οικογένειας όπου έπαιζε Καραγκιόζη στους φαντάρους το 1927. Δάσκαλος του ήταν ο Ανδρέας Σωτηρόπουλος. Το ρεπερτόριό του ήταν γύρω στα 60 έργα. Δικά του έργα ήταν «Ο ελληνοιταλικός πόλεμος» και «Ο Καραγκιόζης κατάσκοπος». Έγραψε πολλά σατιρικά στιχάκια. Κυκλοφόρησε δίσκους με παραστάσεις του. Επίσης έπαιζε και κουκλοθέατρο με έργα παρμένα απ’ τον Καραγκιόζη και απ’ το θέατρο της εποχής.

Πέθανε το 1985.

Πέτρος Δώριζας

«Η αντίληψή μου είναι ότι ο Καραγκιόζης παριστάνει τον ελληνικό λαό. Στο σαράι κατοικούν οι κηφήνες. Το πανί παριστάνει την κοινωνία μας κι απ’ την τρώγλη βγαίνουν όλα τα διδάγματα του λαού μας. Στην κοινωνία μας όμως υπάρχουν και διάφοροι τύποι, όπως ο Νιόνιος, ο Μορφονιός, οι μάγκες, που θεωρούνταν τα αποβράσματα της κοινωνίας και τους οποίους εκπροσωπούσε ο Σταύρακας.»

Γεννήθηκε το 1902 στο χωριό Υστέρνια της Τήνου. Το 1913 πήγε στην Αθήνα και δούλεψε με τον θείο του σε σιδηρουργίο. Η πρώτη του επαφή με τον Καραγκιόζη ήταν στον καραγκιοζοπαίκτη Γιάννη Δεδούσαρο. Έπαιζε μπουζούκι και τραγουδούσε στις παραστάσεις του. Το ρεπερτόριό του ήταν γύρω στα 80 έργα. Δικό του έργο ήταν «Η ανατίναξη του Φετίχ Μπουλέ». Επίσης έπαιζε κουκλοθέατρο. Ηχογράφησε δίσκους με παραστάσεις Καραγκιόζη και κουκλοθεάτρου.

Γιάννης Δεδούσης (Δεδούσαρος) (1906-1961)

Γεννήθηκε το 1906. Καταγωγή απ’ τον Πειραιά. Γιος του καραγκιοζοπαίκτη Θανάση Δεδούση (Δεδούσαρου). Έζησε και έπαιζε στη Λήμνο. Τραγουδούσε ο ίδιος στις παραστάσεις του. Στο μπερντέ του είχε φωτισμό από αεριόφωτα και απλές χαρτονένιες φιγούρες χωρίς σκαλίσματα.

Πέθανε το 1961.

Χαρίλαος Βενέκας (Πετρόπουλος)

Καταγωγή από τα Ξαμίλα της Κορίνθου. Μαθητής του Μέμου Χριστοδούλου. Έδρασε πολλά χρόνια στη Θεσσαλία. Σπουδαίος καραγκιοζοπαίκτης της Θεσσαλονίκης και ο πρώτος που έπαιξε Καραγκιόζη εκεί το 1898 στο Συντριβάνι. Δανείστηκε πολλά στοιχεία τις μυθολογίας στις παραστάσεις του. Οι φιγούρες του ήταν σκαλιστές από χαρτόνι, φτιαγμένες από άλλους. Θεωρείται από πολλούς ο πρώτος που εφεύρε τα διπλά τελάρα στη σκηνή το 1923. Αυτοκτόνησε πέφτοντας στον ποταμό Πηνειό λόγω χαρτοπαιχτικών χρεών.

Κώστας Αθανασίου (Μάνος) (1902-1970)

Γεννήθηκε το 1902 στο Άργος. Μαθητής του Ανδρέα Αγιομαυρίτη. Την πρώτη του παράσταση έπαιξε στα Λουτρά της Υπάτης του Ν. Φθιώτιδας. Χαρακτηριστικό του ήταν ο δυναμισμός στις παραστάσεις του και η εκφραστικότητα των φιγούρων του. Κυκλοφόρισε 7 έργα σε φυλλάδια. Δικά του έργα ήταν: «Ο Βελισσάριος», «Η Γκόλφω», «Η Γενοβέφα».

Πέθανε στην Αθήνα το 1970. Γιος του ο άξιος καραγκιοζοπαίκτης Μίμης Μάνος.

Σωτήρης Σπαθάρης (1892-1973)

«Πώς ν' αρνηθώ τους άψυχους συντρόφους μου; Και τι συντρόφους! Τέτοιους, που ολάκερα σαράντα πέντε χρόνια, ποτέ δεν μ' εψύχραναν, που όταν μ' έβλεπαν να μπαίνω μέσα στην σκηνή τον Καραγκιόζη για να παίξω, όλοι εγελούσαν. Έτσι ένοιωθα όταν τους έβλεπα. Και σάμπως να μου έλεγαν όλοι μαζί: «Εμένα να πρωτοπάρεις απόψε στα χέρια σου, Σπαθάρη. Εγώ θα παίξω καλύτερα!» Και μόλις αρχίναγα να παίξω, ξεκινούσε στο πανί τον Καραγκιόζη μια πραγματική ζωντάνια. Αφού δεν βρίσκω με τι λογής λόγια να τους πω το έχετε γεια, θα πεθάνω μαζί τους. Ο Καραγκιόζης είναι η ζωή μου! Αν μου αφαιρέσουν αυτή την ανάγκη εγώ σε μια βδομάδα θα πεθάνω. Μόνο έτσι αισθάνομαι τα γέρικα κόκαλά μου να ζωντανεύουνε και την ψυχή μου να μου μιλάει παιδιάστικα.»

Γεννήθηκε το 1892 στη Σαντορίνη. Σε μικρή ηλικία εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, στο Μεταξουργείο. Η πρώτη του επαφή με τον Καραγκιόζη ήταν σε παράσταση του Γιάννη Βράχαλη ή Μπράχαλη. Δάσκαλος του ήταν ο Θεόδωρος Αρακόπουλος (Θεοδωρέλλος). Το 1909 έκανε περιοδείες γυρνώντας σε αρκετά μέρη της Ελλάδας με πλούσιο ρεπερτόριο έργων. Θεωρείται ο πρώτος που έκανε «αποθέωση» και ο πρώτος που είσαγε τη ρεκλάμα. Δικά του έργα ήταν: «Το δράμα του Αθανασόπουλου», «Ο τουρκοφάγος Νικηταράς», «Ο αθώος κυνηγός», «Ο μέγος Σερίφ», «Ο Κολοκοτρώνης ελευθερώνει την Τρίπολη», «Ο Κολοκοτρώνης στο Άργος», «Ο Κολοκοτρώνης εις θάνατον», «Ο Φώτης Γιαγκούλας», «Ο καπετάν-Μάνθος», «Ο θάνατος του Κιαφιώτη», «Ο Νάσος ο Κρανιώτης», «Ο Ανδρούτσος και η Αταλάντη», «Ο Καπετάν Καρακώστας», «Τα γραμμένα άγραφτα δε γίνονται», «Περσεύς και Ανδρομέδα», «Ένα ταξίδι στο Αλγέρι», «Ο Λήγκος, ο Παπούς κι ο Λήγκος ο Λεβέντης», «Το δέντρο της λευτεριάς του 1821», «Το δράμα του Άδη» (Κόλαση και Παράδεισος), «Ο καπετάν-Καντάρας», «Ο καπετάν-Λεωνίδας Μπαμπάκης», «Ο καπετάν-Τσαμίτας» «Ο καπετάν-Καραφωτιάς», «Ο Αλή-Τσεκούρας», «Ο καπετάν-Λευκαδίτης», «Ο Καρακώστας», «Ο Καραγκιόζης στη ζούγκλα με την Τσίτα», και το το πρώτο μέρος από το έργο «Η αναγνωρισης των δύο αδελφών» του Κώστα Καράμπαλη. Το παρατσούκλι του ήταν «Προφητηλίας», λόγω επειδή έπαιζε πολλά χρόνια στο Μαρούσι.

Το 1947 ύστερα από αρρώστια σταμάτησε τις παραστάσεις του και βοηθούσε το γιο του, τον γνωστό καραγκιοζοπαίκτη Ευγένιο Σπαθάρη.

Πέθανε το Πάσχα του 1973 κρατώντας σφιχτά στα χέρια του τη φιγούρα ενός δερμάτινου πασά.

Παύλος Μαρμαράς (Επτανήσιος)

«Η τηλεόραση που λέει τόσα και τόσα για το θέατρο, χάθηκε να δείξει πέντε λεπτά και τον Καραγκιόζη;»

Γεννήθηκε το 1922 στη Ζάκυνθο. Σε μικρή ηλικία μετακόμισε στη Χίο κι εκεί παρακολούθησε παραστάσεις του Ανδρέα Αγιομαυρίτη. Πρωτόπαιξε Καραγκιόζη το 1939. Το ρεπερτόριό του ήταν γύρω στα 40 έργα.

Γιάννης Μαρμαράς (Καραγκιόζης)

Ερασιτέχνης καραγκιοζοπαίκτης. Έπαιζε στα Παξιμαδέικα.

Μανώλης Καρυστινός (Μανώλαρος)

Τραγουδιστής και καραγκιοζοπαίκτης με λαρρυγοφωνές. Έπαιζε σε μόνιμο θέατρο στο Πασαλιμάντι και στις επαρχίες.

Πέθανε στη γερμανική κατοχή.

Μανώλης Ελευθερίου (Μανώλαρος)

Μαθητής του Γιώργου Κουτσούρη

Πέθανε στην κατοχή σε μικρή ηλικία από φυματίωση.

Κωνσταντίνος Γεράκης

Καραγκιοζοπαίχτης από την Αμοργό

Σπύρος Κούζης (Κούζαρος) (1913-1992)

Γεννήθηκε στην Αθήνα στο Κολωνάκι το 1913. Πρωτοείδε Καραγκιόζη σε ηλικία 10 ετών στο μπερντέ του Ντίνου Θεοδωρόπουλου στη Δεξαμενή. Από πολύ μικρός ζωγράφιζε φιγούρες σε πολλούς καραγκιοζοπαίκτες. Σαν καραγκιοζοπαίκτης εμφανίστηκε το 1934 στο θέατρο «Ντόκα» στην Κηφισιά μαζί με τον καραγκιοζοπαίκτη Μανώλαρο. Έγραφε στιχάκια και τραγουδούσε ο ίδιος στις παραστάσεις του. Το ρεπερτόριό του ήταν γύρω στα 80 έργα. Δικά του έργα ήταν «Ο μετανοημένος αρχιληστής», «Ο Οιδίπους Τύραννος», «Το τελώνιο της κολάσεως», «Η Γενοβέφα», «Καντηλάκια του ‘Αδη», «Θησέας». «Οι δώδεκα άθλοι του Ηρακλή». Σπουδαίος ζωγράφος φιγούρων και ρεκλαμών. Χαρακτηριστικό στοιχείο του χαρακτήρα του ήταν ότι ήταν πολύ θρήσκος και ζωγράφιζε σε πολλές φιγούρες σταυρουδάκι στο λαιμό. Πολλές φορές σκάλιζε το σταυρό για να φαίνεται καλύτερα.

Πέθανε το 1992 στους Αγίους Αναργύρους.

Γιάννης Παπακωνσταντίνου

Γεννήθηκε στην Πάτρα το 1901. Μαθητής του Δημήτρη Πάγκαλου, του Δημήτρη Μπέκου και του Ανδρέα Σωτηρόπουλου. Επίσης υπήρξε βοηθός του Δημήτρη Μανωλόπουλου για αρκετά χρόνια.  Την πρώτη του παράσταση την έπαιξε το 1927. Κατασκεύαζε δικές του φιγούρες και τραγουδούσε ο ίδιος στις παραστάσεις του. Το ρεπερτόριό του ήταν γύρω στα 80 έργα.

Λευτέρης Σπηλιωτόπουλος

Γεννήθηκε το 1905 στην Κόρινθο. Πρωτοείδε παράσταση Καραγκιόζη το 1912 στον Φλοίσβο. Σε ηλικία 12 ετών βοηθούσε τον καραγκιοζοπαίκτη Λάτσα σ ‘ένα καφενείο του Βαρινίκα στην Κόρινθο. Ξεκίνησε να δίνει παραστάσεις το 1924 στο Χιλιομόδι της Κορίνθου. Έπαιζε κυρίως στη Θήβα, Λαμία και Στυλίδα. Κατασκεύαζε φιγούρες και τραγουδούσε ο ίδιος στις παραστάσεις του. Το ρεπερτόριό του ήταν γύρω στα 60 έργα.

Λάτσας

Χαρακτιριστικό του οι περίφημες λαρυγγοφωνές. Κάηκε σε έκρηξη σε μια αποθήκη με 15.000 βαρελότα τα οποία προοριζόντουσαν για τη Βόχα στην Κόρινθο.

Αβραάμ Αντωνάκος (1921-1998)

Γεννήθηκε τον Αύγουστο του 1921 στην Ανδριανούπολη. Μετά την καταστροφή της Μ. Ασίας, μετακόμισε με την οικογένειά του στην Καλαμάτα. Γύρω στο 1930 μετακόμισε στην Αθήνα. Ξεκίνησε να δίνει παραστάσεις από την ηλικία 16 ετών. Μαθητής του Χρήστου Χαρίδημου και του Δημήτρη Μανωλόπου και αργότερα του Κώστα Μάνου (Αθανασίου). Σπουδαίος ζωγράφος όπου έφτιαξε φιγούρες για πολλούς καραγκιοζοπαίκτες και διακόσμησε πολλούς χώρους όπως ταβέρνες και μαγαζιά. Το ρεπερτόριό του ήταν γύρω στα 50 έργα. Διασκεύασε έργα για τον Καραγκιόζη όπως «Γκόλφω» και «Ερωτόκριτος». Υπήρξε και ταχυδακτυλουργός με το ψευδώνυμο «μίστερ Άνταμς».

Πέθανε στις 18/2/1998.

Αργύρης Θούγας

Γεννήθηκε το 1919 στο Βοτανικό. Η πρώτη του επαφή με τον Καραγκιόζη ήταν το 1927 στο μπερντέ του Χρήστου Χαρίδημου στην πλατεία Αττικής. Σε μικρή ηλικία μαθήτευσε στους Δημήτρη Μανωλόπουλο, Ντίνο Θεοδωρόπουλο και Σπύρο Κούζαρο. Με τον Κούζαρο έκαναν περιοδείες σε μέρη της Στερεάς Ελλάδας. Το ρεπερτόριό του ήταν γύρω στα 40 έργα. Επίσης έπαιζε και κουκλοθέατρο. Πολλές φορές βοηθούσε τους συναδέλφους του καραγκιοζοπαίκτες και πριν από τις παραστάσεις τους, ντυνόταν ο ίδιος Καραγκιόζης.

Σταμάτης Γενεράλης (Στάμος) (1936-1997)

Γεννήθηκε στον Πειραιά το 1936 και μεγάλωσε στην Κρήτη. Δάσκαλος του ήταν ο Βάγγος Κορφιάτης. Την πρώτη του παράσταση έδωσε το 1963. Το ρεπερτόριό του ήταν γύρω στα 40 έργα. Δικό του ήταν το σατυρικό έργο «ο Καραγκιόζης πρωθυπουργός». Κατασκεύαζε φιγούρες από πλεξιγκλάς. Ηχογράφησε δίσκους με παραστάσεις (Ο Καραγκιόζης μπαρμπέρης, Ο Καραγκιόζης στο λούνα παρκ, Ο Καραγκιόζης υπηρέτης) και συμμετείχε στην «αποθέωση» ως «Κατσαντώνης» στην ταινία «Θεόφιλος» του Γιάννη Σμαραγδή. Λόγω της σωματικής του δύναμης, βοήθησε τους περισσότερους καραγκιοζοπαίκτες της εποχής να στήσουν τα μόνιμα θέατρα τους κάνοντας τα πάντα: από ξεμπάζωμα χώρων μέχρι χτίσιμο.

Πέθανε στις 7/4/1997 από καρκίνο. Αδερφός του ο επίσης καραγκιοζοπαίκτης Τάκης Γενεράλης.

Αντώνης Πλέσσας (Αντώναρος) (1924-1998)

Γεννήθηκε στην Πάτρα το 1924. Σε ηλικία 9 ετών υπήρξε βοηθός του Ντίνου Θεοδωρόπουλου. Σε ηλικία 19 ετών άρχισε να δίνει παραστάσεις σε πάρα πολλά σημεία της Ελλάδας. Το ρεπερτόριό του γύρω στα 50 έργα. Σπουδαίος τραγουδιστής με τη χαρακτηριστική λαρυγγοφωνή. Έγραψε στο σπίτι του κασέτες με τραγούδια και παραστάσεις και τις μοίρασε σε καραγκιοζοπαίκτες οι οποίοι χρησιμοπούν τα τραγούδια του στις παραστάσεις. Το παρατσούκλι του ήταν «μονόφθαλμος», λόγω ότι ήταν τυφλός στο ένα μάτι.

Έμενε στην Αμαλιάδα και πέθανε εκεί στις 5/7/1999. Γιος του ο καραγκιοζοπαίκτης Φώτης Πλέσσας.

Δημήτρης Ασπιώτης

Γεννήθηκε στην Πάτρα στις 24/11/1918. Σε ηλικία 10 ετών μαθήτευσε στους Ανδρέα Σωτηρόπουλο, Ανδρέα Βουτσινά, Ντίνο Θεοδωρόπουλο. Ως καραγκιοζοπαίκτης εμφανίζεται το 1937 στο καφενείου του Μπερνέκου στο Ρίο της Πάτρας. Πολύ καλός ζωγράφος φιγούρων και σκηνικών με χαρακτηριστικό στυλ. Επίσης έζησε πολλά χρόνια στην Αυστραλία όπου κι εκεί έδινε παραστάσεις. Το ρεπερτόριό του ήταν γύρω στα 60 έργα. Αδερφός του ήταν ο καραγκιοζοπαίκτης Σωτήρης Ασπιώτης.

Ορέστης (Ανέστης Βακάλογλου)

«Ο Καραγκιόζης είναι πνεύμα στιγμιαίο, δεν μπορεί να περιορίζεται από τα γραμμένα κείμενα και τους αυστηρούς διαλόγους. Πνίγεται ο Καραγκιόζης από τέτοιους περιορισμούς. Θέλει ελευθερία και αυτοσχεδιασμό και αυτό πα να πει ετοιμότητα πνεύματος και λόγου του καραγκιοζοπαίκτη.»

Γεννήθηκε το 1922 στο Αχτρλί της Προύσας. Ύστερα μετακόμισε στη Φορτέτσα, στο Ηράκλειο Κρήτης και ύστερα στην Πάτρα. Πρωτοείδε Καραγκιόζη το 1933 σε ηλικία 11 ετών στο μπερντέ του Ντίνου Θεοδωρόπουλου.  Πρωτόπαιξε Καραγκιόζη το 1937. Το ρεπερτόριό του ήταν 101 έργα. Δικά του έργα ήταν «Η καταστροφή των Καλαβρύτων», «Το σιδέρωμα της Σπυριδούλας», «Η απαγωγή της Τασούλας», «Ο γάμος της Χοντρής και του Ζαχαρία» (χαρακτήρες από το περιοδικό «Θησαυρός»). Επίσης έπαιζε κουκλοθέατρο. Έβγαλε δίσκους με παραστάσεις του. Σπουδαίος τραγουδιστής και καλό μπουζούκι. έγραψε κασέτες με τραγούδια και παραστάσεις και τις μοίρασε σε καραγκιοζοπαίκτες. Το παρατσούκλι του ήταν «τουρκοσπορίτης» λόγω ότι της καταγωγής του.

Αργύρης Παπαργύρης ή Παπαγεωργίου

Καταγωγή απ’ τον Τύρναβο της Θεσσαλίας. Μαθητής του Μέμου Χριστοδούλου. Καλός καραγκιοζοπαίκτης με γλυκό τραγούδι. Κατασκεύαζε φιγούρες μικρές αλλά όμορφες. Πέθανε τη δεκαετία του ’60. Κατά Σ. Σπαθάρη το 1943.

Δημήτρης Μεϊμάρογλου (Μίμαρος)

Γεννήθηκε το 1916 στην Αθήνα. Με τον Καραγκιόζη ασχολήθηκε το 1932 ως βοηθός του Γιάννη Μουστάκα. Ως καραγκιοζοπαίκτης εμφανίζεται το 1934 στο θέατρο «Ρεκόρ», στην Αχαρνών. Κατασκεύαζε δικές του φιγούρες. Επίσης κιθαρίστας και τραγουδιστής. Το ρεπερτόριό του ήταν γύρω στα 40 έργα. Τον φώναζαν Μίμαρο (καμία σχέση με το Δημήτρη Σαρδούνη).

Κώστας Νταμαδάκης (Καρεκλάς)

Γεννήθηκε το 1904. Έμαθε Καραγκιόζη από τον αδερφό του Γιώργο Νταμαδάκη και πρωτόπαιξε το 1918 στο Παλιό Φάληρο. Τραγουδούσε ο ίδιος στις παραστάσεις του. Κατασκεύαζε φιγούρες και το ρεπερτόριό του ήταν γύρω στα 120 έργα.

Γιάνναρος (Γιάννης Μουρελάτος) (1931-2012)

Ο Γιάννης Μουρελάτος γεννήθηκε στην Πάτρα το 1931 και μεγάλωσε στην συνοικία Σύνορα.

Είναι γιος του Ντίνου Μουρελάτου που είχε ένα καπνοπωλείο στην ίδια γειτονία.

Ο Ντίνος Μουρελάτος (1896-3/5/1982)ε ίχε γράψει πολλές παραστάσεις Καραγκιόζη, κατείχε την ιστορία του θεάματος και διακρίθηκε ιδιαίτερα για τα εμπνευσμένα σατιρικά στιχάκια του. Δεν έπαιζε Καραγκιόζη, αλλά τον προώθησε σε μεγάλα καλλιτεχνικά ύψη το ταλέντο του και το ήθος του.

Στιχάκι του Ντινου Μουρελατου για τις συνοικίες της άνω πόλης της Πάτρας είναι και το γνωστό..

Από τα Σύνορα οι μερακλήδες

Απ’ τα Ταμπάχανα βγαίνουν οι Μόρτες

Και οι τεμπέληδες είναι Καντριανιώτες….

Ο Γιάννης μεγαλώνοντας δούλεψε για μερικά χρόνια στο μηχανουργείο Λεπεσιώτη και Σινιγάλια αλλά στα δεκαεπτά του χρόνια τον τράβηξε η τέχνη του καραγκιοζοπαίχτη ,ήταν γεννημένος για καραγκιοζοπαίχτης όπως λέει .

Η πρώτη επαφή με τον μπερντέ ήταν δίπλα στο μεγάλο δάσκαλο Ορέστη (Ανέστη Βακάλογλου) που τον έχρισε βοηθό του μια μέρα που έλειπε ο κανονικός βοηθός του  Σπύρος Γαρούφης , ο οποίος ειχε εκτακτο ραντεβου με την κοπελιά του.

Ετσι αρχιζει η ιστορια του επονομαζόμενου Γιάνναρου ,όπως ονομάστηκε εθιμικά.

Ο Γιάνναρος ήταν γεννημένος να παίζει μιμούμενος φωνές και με το σπιρτόζο χιούμορ του να ξεσηκώνει μικρούς και μεγάλους ,κάτι που του είχε αναγνωριστεί προτού γίνει καραγκιοζοπαίχτης ,οι παλιότεροι θα θυμούνται το Γιάνναρο με τα αστεία του στα νεανικά στέκια της δεκαετίας του 50’ γύρω στα Ψηλαλώνια.

Ο Καραγκιόζης του Γιάνναρου, είναι πολιτικοποιημένος , αλλά όχι κομματικοποιημένος , με σκληρή γλώσσα που κόκαλα δεν έχει και κόκαλα τσακίζει σαν την αυθεντική γλώσσα του ίδιου του καραγκιοζοπαίχτη που ποτέ δεν μασά τα λόγια του και ασκεί σκληρή κριτική για τα κακώς κείμενα, χωρίς να χάνει ποτέ την ευαισθησία του και την αγάπη για τη ζωή.

Ποτέ του δεν σχεδίασε ,και δεν ζωγράφισε φιγούρες και σκηνικά ,τα έβρισκε πάντα έτοιμα από τους άλλους αλλά ήταν σπουδαίος μίμος.

Έπαιζε με φιγούρες του Βασίλαρου που ήταν και δάσκαλος του ,του Θεοδωρόπουλου επίσης δασκαλού του , του Ασπιώτη ,του Αντώναρου και πολλών άλλων ,ακόμα και με του μαθητή του Κώστα Μακρή.

Έχει παίξει σε όλα τα θέατρα σκιών που υπήρχαν στην Πάτρα ,όλα τα γνωστά έργα ,καθώς και μερικά δικής του διασκευής ,όπως είναι η Γκόλφω και ο αετός του Ολύμπου με πολύ μεγάλη επιτυχία.

Έχει παίξει και στην επαρχία υπό αντίξοες συνθήκες προβάλλοντας τον Καραγκιόζη του κυρίως στην Αιτωλοακαρνανία και την Ηλεία αλλά και πιο μακριά όπως στην Θεσσαλία και την Μακεδονία, ακόμα και στην Αμερική.

Έχει παίξει επίσης τον Πλούτωνα σε συνεργασία με τον ηθοποιό Σταύρο Παράβα στην τηλεόραση.

Αγαπημένο του στέκι το θέατρο ρεκόρ ,στου Τσολιά –δίπλα στην πλατεία Μαρούδα, του θεατρώνη Πίνδαρου, που πρωτόπαιξε το καλοκαίρι του 1968 .

Πολλά βράδια μαζεύονταν ρομαντικοί λάτρες του καραγκιόζη ,παλιοί φίλοι του, και ανάμεσα σε ουζάκια και μεζέδες ο μπερντές παίρνει φωτιά από το Γιάνναρο που καυτηριάζει την επικαιρότητα.
Πέθανε στην Πάτρα το 2012

Γιώργος Νταμαδάκης (Γιώργαρος)

Αδερφός του Κώστα Νταμαδάκη (Καρεκλά). Πέθανε το 1943.

Παναγιώτης Μιχόπουλος (1915-1985)

«Ο καλός καραγκιοζοπαίχτης διακρίνεται γιατί είναι ολοκληρωμένος καλλιτέχνης, πρέπει δε να συγκεντρώνει τα εξής προσόντα: φυσική δύναμη, να γνωρίζει τη μουσική, να ξέρει να ζωγραφίζει, να είναι ενδυματολόγος, να είναι άριστος στην κίνηση και στην εναρμόνισή της με τη μουσική, να είναι σκηνοθέτης και σκηνογράφος και να μπορεί να τραγουδά τα τραγούδια της δουλειά του.»

Γεννήθηκε στο Θησείο της Αθήνας το 1915. Πρωτοείδε Καραγκιόζη από τον Δημήτρη Μανωλόπουλο στον οποίο αργότερα υπήρξε βοηθός.

Ξεκίνησε τις παραστάσεις του σε ηλικία 16 ετών. Έφτιαχνε ωραίες φιγούρες. Το ρεπερτόριό του ήταν γύρω στα 50 έργα. Δικά του έργα στον Καραγκιόζη ήταν «Οιδίπους Τύραννος» του Σοφοκλή και οι «Όρνιθες» του Αριστοφάνη.

Πέθανε το 1985.

Θέμης Καράμπαλης (1922-1995)

Γεννήθηκε το 1922 στην οδό Φαβιέρου 36 της πλατείας Βάθης. Ο μεγαλύτερος γιος του Κώστα Καράμπαλη. Βαφτιστήρας του καραγκιοζοπαίκτη Αντώνη Μόλλα.  Ξεκίνησε να δίνει παραστάσεις το 1939. Ήταν από τους σημαντικότερους τραγουδιστές των τελευταίων χρόνων στον Καραγκιόζη. Αυτοδίδακτος τραγουδούσε κι έπαιζε κιθάρα και που και που τουμπερλέκι. Αδέρφια του ήταν ο Σπύρος και Μάρκος Καράμπαλης.

Πέθανε στην Αθήνα στις 23/8/1995.

Σπύρος Καράμπαλης

Γεννήθηκε το 1924 στην Αθήνα. Μεσαίος γιος του Κώστα Καράμπαλη και αδερφός του Θέμη και Μάρκου Καράμπαλη. Ξεκίνησε σα βοηθός του καραγκιοζοπαίκτη Γιώργου Κουτσούρη. Το ρεπερτόριό του ήταν γύρω στα 30 έργα. Σπουδαίος τραγουδιστής.

Βασίλης Ανδρικόπουλος (Βασίλαρος) (1899-1979)

Γεννήθηκε το 1899 στη Ροδοδάφνη Αιγίου. Ξεκίνησε σα βοηθός στον Δημήτρη Νταλιάνη (Μανωλόπουλου) το 1918. Αργότερα υπήρξε βοηθός του Δημήτρη Πάγκαλου και Ανδρέα Σωτηρόπουλου. Την πρώτη του παράσταση την έδωσε το 1918. Επαγγελματικά ξεκίνησε το 1924 στην Αμαλιάδα. Κατασκεύασε πάρα πολλές φιγούρες. Έπαιζε καλό μπουζούκι και τις περισσότερες φορές τραγουδούσε ο ίδιος στις παραστάσεις του. Το ρεπερτόριό του ήταν πάνω από 100 έργα. Δικά του έργα ήταν «Ο Γαλλο-αυστριακός πόλεμος», «Το χαροπούλι», «Οι δύο λοχίες», «Ο Καραγκιόζης στρατιώτης κι ο Μπαρμπαγιώργος εναντίων των ιταλών», «Οι αντάρτες της Μακεδονίας», «Η γαλλική επανάσταση», «Ο Βελλισάριος», «Η Ιουδήθ», «Ο Αποκεφαλισμός του Ιωάννη του Πρόδρομου», «Η ανάσταση του Λαζάρου», «Κασσιανή και Θεόφιλος», «Η Κασσιανή» (στην καθαρεύουσα), «Ο αυτοκράτωρ Αλέξιος Κομνηνός», «Παπαφλέσσας», «Η Γκόλφω» (διασκευή), «Ο Αθανάσιος Διάκος» (διασκευή), «Η έξοδος του Μεσολογγίου», «Ο Οδυσσεύς Ανδρούτσος», «Οι Άθλιοι», «Ερωτόκριτος και Αρετούσα», «Θησεύς και Μινώταυρος». Να σημειωθεί ότι πολλοί λαϊκοί συγγραφείς όπως ο Γιάννης Μαργαρίτης έγραφαν έργα για το Βασίλαρο, τα οποία προσάρμοζε στον Καραγκιόζη. Το παρατσούκλι του ήταν «φοράδας» επειδή ήταν ψηλός και εύσωμος. Χαρακτηριστικό στις παραστάσεις του ήταν ότι ο Καραγκιόζης δεν είχε πρωταγωνιστικό ρόλο αλλά ως κωμικό στοιχείο των έργων του διότι προτιμούσε να παίζει δραματικά έργα. Για πολλούς θεωρείται από τις πιο σημαντικές μορφές που πέρασαν στον Καραγκιόζη.

Πέθανε τον Ιανουάριο του 1979. Τελευταίο του έργο που δεν πρόλαβε να το τελειώσει ήταν το «Ο Ρωμαίος και η Ιουλιέτα».

Σωτήρης Καπρούλιας (1901-1978)

«Ελπίζω ότι ο Καραγκιόζης δε θα πεθάνει. Πρέπει όμως να βγουν νέοι μαστόροι, αφού μαθητεύσουν σε κάποιον παλιό. Γιατί σήμερα κάποιοι παίρνουν πεντ’ έξι φιγούρες στην πλάτη και τον ξεφτιλίζουν τον Καραγκιόζη…»

Γεννήθηκε το 1901 στο Ανεμοχώρι του Ν. Ηλείας. Δάσκαλοι του ήταν ο Χρήστος Χαρίδημος κι ο Δημήτρης Μανωλόπουλος. Την πρώτη του παράσταση έδωσε το 1924. Για χρόνια ήταν τραγουδιστής στον Χρήστο Χαρίδημο. Το ρεπερτόριό του ήταν γύρω στα 40 έργα. Δικά του έργα ήταν «Λήσταρχος Σπανός», «Η ανθοπώλισσα», «Λόρδος Βύρων».

Πέθανε το 1978.

Γιώργος (Άκης)

Γεννήθηκε το 1898 περίπου. Καταγωγή απ’ την Αμφιλοχία. Καλός καραγκιοζοπαίκτης και τραγουδιστής στις παραστάσεις του. Το πραγματικό του όνομα ήταν Γιώργος κι επειδή τον φώναζαν Γιωργάκη κράτησε το «Άκης» μη αναφέροντας το επώνυμο του διότι δεν ήθελε να προσβάλει την οικογένεια του την εποχή που ο Καραγκιόζης ήταν παρεξηγημένος. Μακρινός συγγενής του καραγκιοζοπαίκτη Γιάννη Ρούλια. Το 1949 έφυγε στην Αμερική για να παντρευτεί.

Γιώργος Νταντάης

Ερασιτέχνης καραγκιοζοπαίκτης. Έπαιζε στο Χεζολίθαρο.

Βασίλης Αγαπητός (Ζεστός) (1871-1956)

Γεννήθηκε το 1870 στο Νεοχώρι του Μεσολόγγιου. Μαθητής του Μίμαρου (Δημήτρη Σαρδούνη). Το παρατσούκλι του ήταν ζεστός διότι συνήθιζε να πίνει ζεστό τσάι και χαμομήλι. Τραγουδούσε ο ίδιος στις παραστάσεις του. Δικό του έργο ήταν «Δημοτικές εκλογές».

Πέθανε το 1956.

Σωτήρης Πρωτόγερας

Καραγκιοζοπαίκτης και λαϊκός ζωγράφος.

Ανδρέας Αγιομαυρίτης (1895;-1965)

Γεννήθηκε γύρω στο 1895 και πρωτόπαιξε Καραγκιόζη γύρω στο 1908.

Μερικοί αναφέρουν ότι ήταν από την Κύμη και άλλοι από τη Χάλκη.

Μαθητής του Μέμου Χριστοδούλου. Βοηθός του Γιάννη Ρούλια και αργότερα του Αντώνη Μόλλα. Σπουδαίος λαϊκός ζωγράφος, τραγουδιστής και καραγκιοζοπαίκτης. Έπαιζε στη Λαμία και στη Λάρισα.

Πέθανε στη Λιβαδειά το 1965.

Εφημερίδα της Θεσσαλίας στις 4/8/1921 γράφει:

«Από απόψε άρχεται των παραστάσεών του ο τέλειος και παγκοσμίου φήμης καραγκιοζοπαίκτης Ανδρέας Αγιομαυρίτης με την φάρσαν ο Καραγκιόζης Προφήτης. Μουσική καλώς κατηρτισμένη με νέα άσματα πεταχτά.

Ποτά άνευ υπερτιμήσεως, δηλαδή ο καφές κ.λ.π. λεπτά 30. Περιποίησης τέλεια. Λειτουργεί και εστιατόριον τέλειον με μάγειρον τον κ. Παρζεβάνον. Όλαι και όλοι πάντοτε εις το Ντεπό».

Διονύσης Λέντερης (1936-2001)

Γεννήθηκε το 1936 στο Βαρθολομιό του Ν. Ηλείας. Περίφημος μίμος με ωραίες λαρυγγοφωνές.  Για πρώτη φορά είδε Καραγκιόζη σε ηλικία 8 ετών από το Ντίνο Θεοδωρόπουλο. Αργότερα σε ηλικία 15 ετών υπήρξε βοηθός του Θεοδωρόπουλου όπου σε περιοδεία γνώρισε το Βασίλαρο (Βασίλη Ανδρικόπουλο) όπου αργότερα έγινε βοηθός του Βασίλαρου. Σημαντικό ρόλο έπαιξε η μαθητεία του στον καραγκιοζοπαίκτη Αντώνη Πλέσσα (Αντώναρο) όπου υπήρξε βοηθός του για 4 χρόνια. Την πρώτη του παράσταση έδωσε σε ηλικία 22 ετών.  Το 1973 έχασε το αριστερό του πόδι σε τροχαίο και σταμάτησε να παίζει μέχρι το 1978. Το 1978 άρχισε και πάλι να παίζει παρά τις δυσκολίες.

Για πολλά χρόνια διατηρούσε θερινό θέατρο σκιών στο Λουτράκι.

Πέθανε τη Μεγάλη Δευτέρα του 2001 από καρκίνο του πνεύμονα.

Δημήτρης Πίτσικας

Φτωχός πρόσφυγας από τη Μ. Ασία. Έμενε στον Συνοικισμό Άργους. Έπαιζε παραστάσεις σε μια μάντρα της οδού Τριπόλεως. Οι περιοδείες του ήταν σε μέρη της Πελοποννήσου.

Βασίλης Φιλντισάκος

Καταγωγή απ ‘την Κυπαρισσία του Ν. Μεσσηνίας. Μαθητής του Δημήτρη Πάγκαλου. Κατασκεύαζε δικές του φιγούρες. Πέθανε φτωχός.

Τάσος Ασωνίτης (1898-1966)

Γεννήθηκε το 1898 στη Μ. Ασία. Έδινε παραστάσεις στην Ήπειρο, κυρίως στην Πρέβεζα από το 1922 έως το 1960. Έφερε φιγούρες από τη Μ. Ασία κατασκευασμένες από χαρτόνι, κομμάτια δέρμα και λιθόγραφες εκτυπώσεις.

Πέθανε το 1966.

Αθανάσιος Κατσάρας (Νάσος)

Καταγωγή από τη Μ. Ασία. Εγκαταστάθηκε στη Νέα Κρήνη της Θεσσαλονίκης. Μαθητής του Μέμου Χριστοδούλου και του Χαρίλαου Πετρόπουλου. Τραγουδούσε ο ίδιος στις παραστάσεις του.

Γιάννης Σαμαράς (Γιάγκος) (1913-1983)

Γεννήθηκε το 1913. Καταγωγή απ ‘τη Θεσσαλονίκη. Μαθητής του Χαρίλαου Πετρόπουλου. Στο παίξιμό του είχε επιρροές από το Μέμο Χριστοδούλου. Δικό του έργο ήταν «Καραολής κ. Δημητρίου» μαζί με τον καραγκιοζοπαίκτη Ευστράτιο Μελλίδη (Τάκη).

Πέθανε τον Οκτώβριο του 1983.

Γιάννης Μητσόπουλος

Καταγωγή από την Πάτρα. Για πολλά χρόνια έπαιζε στη Θεσσαλονίκη.

Γιάννης Τράγας ή Τράγκας

Καταγωγή από την Ξάνθη. Εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και έμαθε την τέχνη. Τουφεκίστηκε το 1942 στη Δράμα από Βούλγαρους.

Γιώργος Κρανιώτης (Γιώργαρος)

Καταγωγή απ’ το Καρπενήσι. Μαθητής του Βασίλη Τσιλιά. Το ρεπερτόριό του ήταν γύρω στα 12 έργα. Το παρατσούκλι του ήταν «Παύλος Μελάς» επειδή φορούσε γκέτες.

Εφημερίδα της Κοζάνης στις 21/6/1920 σε δημοσίευμα με τίτλο «Ο Κρανιώτης εν τη πόλει μας» γράφει:

«Ο δαιμόνιος καραγκιοζοπαίκτης ο πολύς Κρανιώτης αφίκετο προ ημερών και εις το εξοχικόν καφενείον του κ. Καραδήμου ήρξατο των παραστάσεων του αθάνατου Καραγκιόζη. Και με την απόκτηση του Καραγκιόζη η πόλις μας απέκτησεν κέντρον ψυχαγωγίας και ευθυμίας. Κανείς ας μη μείνει χωρίς να απολαύσει τον κ. Κρανιώτην». Η εφημερίδα της Δυτικής Μακεδονίας «Ηχώ της Μακεδονίας» στις 21/6/1920 σε δημοσίευμα με τίτλο «Προθυμία αξιέπαινος» γράφει: «Ο κ. Κρανιώτης, ο δαιμόνιος καραγκιοζοπαίκτης, εδήλωσε εις το Διοικητικόν Συμβούλιον των Προσκόπων ότι προσφέρεται να δώσει μίαν ευεργετικήν παράσταση υπέρ των Προσκόπων. Η επιτροπή ασμένως εδέχθη την πρόταση του κ. Κρανιώτου και καθορίσθη όπως η παράστασις αυτή δοθεί την Τετάρτην εσπέρας εορτήν του αγίου Ιωάννου. Ο θερμουργός πατριώτης και αισθηματίας διά πάσαν πρόοδον και παν ευγενές έργον κ. Θωμάς Καραδήμας ιδιοκτήτης και διευθυντής του Καφενείου εις ο δίδονται αι παραστάσεις, προσεφέρθη αυτοβούλως όχι μόνον τα εκ της παραστάσεως ποσοστά να χαρίσει υπέρ των Προσκόπων αλλά και εξ ιδίων του εξόδων να παρασκευάσει παν ό,τι απαιτείται δια τον ευπρεπισμόν της παραστάσεως. Το Διοικητικόν Συμβούλιον επιφυλάσσεται επισήμως να εκφράσει εις αμφοτέρους τας θερμοτάτας ευχαριστίας του. Δεν αμφιβάλομεν ότι η παράστασις θα στεφθεί υπό πλήρους επιτυχίας και ότι η κοινωνία μας συνδυάζουσα την ιερότητα του σκοπού με την ψυχαγωγίαν την οποία θα παρουσιάσει ο κ. Κρανιώτης με τον γάμον του ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗ θα σπεύσει αθρόα εις την ευεργετικήν ταύτην παράστασην».

Βασίλης Τσιλιάς

Γεννήθηκε το 1847 περίπου. Καταγωγή από την Πρέβεζα. Μαθητής του Ηλία απ’ τα Ιωάννινα.

Δημήτρης Πάγκαλος (1871-1941)

Γεννήθηκε το 1871. Καταγωγή απ’ τη Ζάκυνθο. Μαθητής του Γιάννη Βράχαλη ή Μπράχαλη. Αρχικά έπαιζε με το τούρκικο στυλ (βωμολοχίες στη σκηνή και σεξουαλικές πράξεις) όπως είχα διδαχθεί από το δάσκαλο του και τον κυνηγούσε η αστυνομία. Ήταν ο πρώτος που έλεγε τις φράσεις του Καραγκιόζη «θα φάμε, θα πιούμε και νηστικοί θα κοιμηθούμε», «γεια σου ξυπόλητη οικογένεια» κλπ. Τραγουδούσε ο ίδιος στις παραστάσεις του. Έβγαλε τα περισσότερα παρατσούκλια στους καραγκιοζοπαίκτες.

Πέθανε το 1941.

Ανδρέας Βουτσινάς (1879-1959)

Γεννήθηκε το 1879. Καταγωγή απ’ την Πάτρα. Μαθητής του Μίμαρου (Δημήτρη Σαρδούνη). Την πρώτη του παράσταση την έδωσε το 1906. Για πολλά χρόνια έπαιζε σε μόνιμο θέατρο στην Πάτρα. Οι φιγούρες του, εκτός από το δερμάτινο Καραγκιόζη του, ήταν σκαλιστές από χαρτόνι. Τραγουδούσε ο ίδιος στις παραστάσεις του. Πολύ καλός στο τραγούδι κι ιδιαίτερα στους αμανέδες. Το παρατσύκλι του ήταν «κατσαμπρίκας». Δικά του έργα ήταν «Ο Καραγκιόζης στη σελήνη», «Ο Καραγκιόζης στην Αμερική», «Οι πειραταί της Ισπανίας».

Πέθανε πάμπτωχος το 1959. Μεθυσμένος απ’ το κρασί, έπεσε και χτύπησε το κεφάλι του.

Ανδρέας Σωτηρόπουλος

Καταγωγή απ’ την Πάτρα. Στο στυλ του, στο ρεπερτόριό του και στα καλαμπούρια ήταν επηρεασμένος από το Δημήτρη Μανωλόπουλο. Το παρατσούκλι του ήταν «παράγκας». Τραγουδούσε ο ίδιος στις παραστάσεις του. Οι φιγούρες του ήταν όλες σκαλιστές από χαρτόνι εκτός από τον Καραγκιόζη που ήταν από δέρμα.

Πέθανε το 1967 από φυματίωση.

Κώστας Παλαιοθόδωρος (Κώσταρος)

Γεννήθηκε το 1916 στα Ρεβιατά του Ν. Ηλείας. Βοηθός του Δημήτρη Μανωλόπουλου και του Βασίλαρου (Βασίλη Ανδρικόπουλου). Στο παίξιμό του είχε πολλές επιρροές από Βασίλαρο. Ξεκίνησε να δίνει παραστάσεις το 1932. Το 1937 έγινε ξακουστός παίζοντας στην Αθήνα, στο θέατρο του Δημήτρη Νταλιάνη (Μανωλόπουλου). Επίσης έπαιζε σε μόνιμα θέατρα της Πάτρας. Το ρεπερτόριό του είναι γύρω στα 30 έργα. Δικό του έργο ήταν «Ο Σελήμπεης». Το παρατσούκλι του ήταν «χοντρομπίγουλης» λόγω ότι του άρεσε να τρώει χοντρομπίγουλη. Γιος του ο Τάκης Παλαιοθόδωρος, καλός μπουζουξής, καραγκιοζοπαίκτης και ζωγράφος.

Γιάννης Παπούλιας

Μαθητής του Μίμαρου (Δημήτρη Σαρδούνη). Έκανε πολλές περιοδείες ανά διάφορα μέρη της Ελλάδας.

Φωκίων Κιχρόπουλος

Μαθητής του Ντίνου Θεοδωρόπουλου. Καλός καραγκιοζοπαίκτης και μπουζουξής. Απ’ όταν παντρεύτηκε τ’ άφησε και τα δύο λόγω της γυναίκας του η οποία απαξίωνε τη δουλειά του.

Δημήτρης Ματσούκας (Μητσάκης)

Γεννήθηκε το 1914. Καταγωγή απ’ την Πάτρα. Μαθητής του Ανδρέα Σωτηρόπουλου. Έπαιζε παραστάσεις μέχρι το 1973. Ύστερα έκανε άλλα επαγγέλματα. Πέθανε το 1977.

Αλέκος Σακελλαρόπουλος (Γάμπαρας)

Καταγωγή απ’ την Ήπειρο. Καλός καραγκιοζοπαίκτης με στυλ επιθεωρησιακό. Μπουζουξής και τραγουδιστής. Έμεινε χρόνια στα Σουδαινέικα της Πάτρας όπου εργαζόταν κι ως αγρότης. Το παρατσούκλι του ήταν «κασιδιάρης» λόγω ότι ήταν καραφλός.

Πέθανε το 1980.

Βασίλης Ανδρουτσόπουλος

Καταγόταν απ’ την Πάτρα στην οποία κι έμενε. Σκοτώθηκε το 1942 από Γερμανούς.

Σωτήρης Δερβένης

Καταγωγή από Αίγιο. Έπαιζε κυρίως στα γύρω χωριά και στην Πάτρα.

Γιάννης Φρατζεσκάκης (Σπανός)

Καταγωγή από τον Πύργο. Μαθητής του Μίμαρου (Δημήτρη Σαρδούνη). Πέθανε στη γερμανική κατοχή.

Βασίλης Νικητόπουλος (Κουτσοβασιλάκος)

Καταγωγή από τον Πύργο. Βοηθός του Γιάννη Φρατζεσκάκη (Σπανού). Το παρατσούκλι του ήταν Κουτσοβασιλάκος λόγω ότι κούτσαινε.

Σταμάτης Αλεξανδρόπουλος

Καταγωγή απ’ την Ηλεία. Βοηθός του Γιάννη Φρατζεσκάκη (Σπανού).

Δημήτρης Κωνσταντούλιας (Μητσάκος)

Καταγωγή από τον Πύργο. Εργαζόταν και ως τσαγκάρης. Πέθανε το 1973.

Γιάννης Γιαννακούρας

Καταγωγή από Βίλιζα του Ν. Ηλείας. Κατά τη γνώμη του Ορέστη (Ανέστη Βακάλογλου), ήταν αυτός που έβγαλε πρώτος τη σούστα.

Πέθανε το 1942.

Χάρης Τατόπουλος (Χάρης ο Πατρινός)

Μαθητής του Γιάννη Πρεβεζάνου. Το 1910 πήγε στην Αμερική κι εκεί έβγαλε αρκετούς δίσκους Κατά τη γνώμη κάποιων ήταν αυτός που έβγαλε πρώτος τη σούστα. Πέθανε στο Σικάγο.

Γιάννης Μπαλούρδος

Μαθητής του Ανδρέα Σωτηρόπουλου. Γιος του ο καραγκιοζοπαίκτης Αυγέρης Μπαλούρδος.

Γιώργος Αλιμπέρτης

Βοηθός του Μόλλα. Γιος του ο ζωγράφος και καραγκιοζοπαίκτης Άγγελος Αλιμπέρτης.

Νάσος Φωτεινός

Μαθητής του Γιάννη Ρούλια. Τραγουδιστής και καραγκιοζοπαίκτης. Έπαιζε κυρίως στη Δράμα, στην Αθήνα και στα Μέθανα.

Πέθανε στη γερμανική κατοχή.

Κώστας Μεταλλίδης (Πόντιος)

Καταγωγή απ’ τον Πόντο. Εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη.

Πέθανε σε νεαρή ηλικία πέφτοντας απ’ το χαγιάτι του σπιτιού του.

Πάνος Μαρτζουράκης

Δάσκαλος του ήταν ο Μέμος Χριστοδούλου. Βοηθός του Χαρίλαου Βενέκα (Πετρόπουλου).

Νάσος Λαμπρινός

Μαθητής του Μέμου Χριστοδούλου. Έδρασε κυρίως στη Μακεδονία.

Σίμος Γκαρής (1910-2002)

Γεννήθηκε στα Καρδάμυλα της Χίου το 1910. Έμαθε την τέχνη του Καραγκιόζη από τον καραγκιοζοπαίκτη Γιάννη Τράγα ή Τράγκα. Τραγουδούσε ο ίδιος στις παραστάσεις του και συχνά τον συνόδευε ο αδερφός του με μπουζούκι.

Πέθανε το 2002.

Λιάς Τσαπαρέλης

Καταγωγή απ’ τη Μαχαιρά του Ν. Ηρακλείου. Καραγκιοζοπαίκτης και τραγουδιστής.

Ανδρέας Ιδαλίας (1917-1996)

Γεννήθηκε στο Δάλι της Κύπρου το 1917. Την τέχνη του Καραγκιόζη έμαθε από το γαμπρό του. Γιος του ο καραγκιοζοπαίκτης Γιώργος Ιδαλίας.

Πέθανε στις 26/3/1996

Θωμάς Αρσενίου

Καταγωγή απ’ τον Κραβασαρά. Μαθητής του Ηλία απ’ τα Ιωάννινα. Έπαιζε στα τριγύρω μέρη. Το ρεπερτόριό του ήταν 10 με 15 παραστάσεις.

Χαρίλαος Βασιάκος ή Μπασιάκος

Καταγωγή απ’ τον Κραβασαρά. Μαθητής του Ηλία απ’ τα Ιωάννινα. Έπαιζε στην περιφέρεια της δυτικής Ελλάδας και στο Μοριά. Σταμάτησε να παίζει το 1908.

Σωτήρης Βάσιλας ή Βασιλιάς

Ερασιτέχνης καραγκιοζοπαίκτης. Είχε παλιατζίδικο στο Μοναστηράκι και κάθε χρόνο έπαιζε στο Θησείο, πιο κάτω απ’ του Φαρέας. Σκοτώθηκε στη Μ. Ασία.

Βασίλης Σαγρέδος (Βελής)

Καταγόταν απ’ τη Χίο κι εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη. Μαθητής του Μέμου Χριστοδούλου και συνεργάστηκε με το Χαρίλαο Βενέκα (Πετρόπουλο). Οι φιγούρες του ήταν σκαλιστές από χαρτόνι.

Πέθανε το 1959.

Σπύρος Βωβός (Βουβός)

Καταγωγή απ’ τη Σύρα. Μαθητής του Μέμου Χριστοδούλου. Έπαιζε κυρίως στη Σάμο, Χίο και Μυτιλήνη. Το παρατσούκλι του ήταν «βουβός» λόγω του επωνύμου του.

Πέθανε στη γερμανική κατοχή.

Κώστας Γιαννιός

Καταγωγή απ’ την Πάτρα. Μαθητής του Λεωνίδα Γορανίτη. Έκδωσε 19 φυλλάδια με παραστάσεις.

Γιώργος Γερμανός

Καταγωγή απ’ το Γερολιμένα ή απ’ το Γύθειο του Ν. Λακωνίας. Μαθητής του Μόλλα. Τραγουδιστής και καραγκιοζοπαίκτης.

Πέθανε απ’ το πολύ κρασί το 1938.

Αντώνης Αγιομαυρίτης

Άξιος καραγκιοζοπαίκτης μα παρασυρόταν απ’ το αλκοόλ.

Χρήστος Μώρος

Έπαιζε στον Πειραιά. Πέθανε στη γερμανική κατοχή.

Ανδρέας Γερολυμάτος

Καταγωγή απ’ την Αθήνα. Μαθητής του Βασίλη Τσιλιά.

Γιάννης Γεωργόπουλος (Μπομποτίνος)

Καταγωγή απ’ την Αθήνα. Καθηγητής μαθηματικών στη σχολή Ευελπίδων κι ερασιτέχνης καραγκιοζοπαίκτης. Το ψευδώνυμό του βγαίνει απ’ το πατρικό της μητέρας του, Ποποτίνου. Έγραψε έργα βυζαντινού χαρακτήρα για τον Καραγκιόζη όπως: «Θεοφανώ», «Στρατηγός Βελισσάριος», «Ιουστινιανός», «Θεοδώρα».

Θανάσης Γιαννέλος

Καταγωγή απ’ την Αθήνα. Μαθητής του Γιώργου Κουτσούρη και του Αντώνη Αγιομαυρίτη. Έπαιζε σε διάφορα προάστια των Αθηνών.

Θεόδωρος Γιωργάκης

Καταγωγή απ’ τη Σκιάθο. Μαθητής του Σπύρου Βωβού. Καραγκιοζοπαίκτης και τραγουδιστής.

Παναγιώτης Γρέμενας ή Γριμίνας

Μαθητής του Λεωνίδα Γορανίτη, Μέμου Χριστοδούλου, Γιάννη Ρούλια. Καραγκιοζοπαίκτης και τραγουδιστής. Έκανε παραστάσεις στα τέλη του 1800 στην Αθήνα, στη Δεξαμενή. Περιοδείες έκανε κυρίως στην Πελοπόννησο.

Πέθανε από πνευμονία πριν το 1915.

Γιώργος Νταμαδάκης (Καρεκλάς)

Αδερφός του καραγκιοζοπαίκτη Κώστα Νταμαδάκη (Καρεκλά).

Θανάσης Δεδούσης (Δεδούσαρος) (1880;-1940;)

Γεννήθηκε το 1880 περίπου. Καταγωγή απ’ τον Πειραιά. Μαθητής του Λεωνίδα Γορανίτη. Καραγκιοζοπαίκτης και ζωγράφος. Για πολλά χρόνια έπαιζε στο Πασαλιμάνι και στη Σύρο. Τραγουδούσε ο ίδιος στις παραστάσεις του. Σκοτώθηκε γύρω στο 1940 από τον γιο του καραγκιοζοπαίκτη Γιάννη Μώρου λόγω ότι μεθυσμένος απ’ το κρασί, ήθελε να πάρει με το ζόρι την αδερφή του. Ο αδερφός της τον σκότωσε χτυπώντας τον με πέτρα στο κεφάλι. Γιος του ο καραγκιοζοπαίκτης Γιάννης Δεδούσης (Δεδούσαρος).

Αλέκος Δροσόπουλος

Καταγωγή απ’ την Ήπειρο. Μαθητής του Μέμου Χριστοδούλου.

Δημήτρης Καλαποδάς (Σίμος)

Καταγωγή απ’ τη Λαμία. Μαθητής του Μέμου και του Αγιομαυρίτη. Έζησε στη Σπερχειάδα και το επάγγελμά του ήταν σφαγέας και έπαιζε παραστάσεις Καραγκιόζη.

Αριστείδης Κανακάρης (1910-1943)

Γεννήθηκε το 1910. Μαθητής του Βασίλη Σαγρέδου (Βελή). Έπαιζε στους συνοικισμούς του Πειραιά. Εκτελέστηκε στην κατοχή το 1943 από το ΕΑΜ για απελευθερωτική δράση.

Γιώργος Κουβάτσος

Καταγωγή απ’ τη Μάνη. Μαθητής του Λεωνίδα Γορανίτη.

Γιάννης Κούκας

Ηθοποιός της παντομίμας. Μόλις καταργήθηκε η παντομίμα, έγινε καραγκιοζοπάικτης.

Νίκος Κουλουράκης

Έγινε καραγκιοζοπαίκτης παρακολουθώντας παραστάσεις του Μόλλα ως θεατής.

Αγαμέμνων Κουλούρης (Μέμος ή Μένιος)

Καταγωγή απ’ τον Κραβασαρά. Μαθητής του Μαυρομάτη και του Ηλία απ’ τα Ιωάννινα. Έπαιζε στη δυτική Ρούμελη και στο Μοριά.

Γιώργος Κουτσούρης

Καταγωγή απ’ την Αθήνα. Μαθητής του Αντώνη Μόλλα. Ως καραγκιοζοπαίκτης εμφανίζεται το 1911. Έπαιζε στην Αθήνα και στον Πειραιά. Σταμάτησε τις παραστάσεις το 1950 λόγω της τύφλωσής του.

Δημήτρης Κουτσούρης

Μαθητής του Γιάννη Ρούλια. Καραγκιοζοπαίκτης, τραγουδιστής και ζωγράφος. Ήταν ο πρώτος που έβαζε χρωματιστό χαρτί στα χαρτονένια σκαλιστά σκηνικά. Συνεργαζόταν με τον Αντώνη Μόλλα ως τραγουδιστής και σχεδιαστής. Σταμάτησε τις παραστάσεις λόγω ότι ο Μόλλας του έκανε παρατήρηση επειδή έπινε πολύ ούζο.

Πέθανε το 1939.

Δημήτρης Κυρίτσης (Κόττας)

Έπαιζε με τεράστιες φιγούρες σα μαριονέττες χωρίς πανί. Σαν τεχνικός, φαναρτζής και υδραυλικός που ήταν έφτιαχνε σούστες σε πολλούς καραγκιοζοπαίκτες.

Παναγιώτης Λαμπρινός

Καταγωγή απ’ την Καλαμάτα. Μαθητής του Μέμου Χριστοδούλου. Από το 1920 και μετά δραστηριοποιήθηκε κυρίως στη Θεσσαλονίκη παίζοντας παραστάσεις στο κέντρο, στην οδό Αγίας Σοφίας.

Χρήστος Λεβέντης

Μαθητής του Γιάννη Πρεβεζάνου. Καραγκιοζοπαίκτης και κουκλοπαίκτης.

Μανώλης Ματζουράνης

«Ο Καραγκιόζης έχει ένα βάθος μεγάλο που λίγοι το ‘χουνε καταλάβει. Λίγοι απ’ αυτούς που τον παίζουνε κι απ’ αυτούς που δεν τον παίζουνε. Ο Καραγκιόζης δεν είναι λεφτά, όπως τον νομίζουν άτεχνοι και έμποροι. Ο Καραγκιόζης και ο ήχος του είναι έρωτας.»

Γεννήθηκε το 1916 στην Καλλιθέα. Μαθητής του Αντώνη Μόλλα. Έκανε περιοδείες ανά διάφορα μέρη της Ελλάδας. Στο παίξιμό του ήταν αρκετά επηρεασμένος από το δάσκαλο του.

Αλέκος Μαυρομάτης

Καταγωγή απ’ τη Σύρα. Εγκαταστάθηκε στον Πειραιά. Βοηθός του Αντώνη Μόλλα. Τραγουδιστής και καραγκιοζοπαίκτης.

Πέθανε φτωχός το 1978.

Θεοφάνης Μπόλας (Σταθόπουλος)

Καταγωγή απ’ το Μεταξουργείο. Μαθητής του Δημήτρη Μανωλόπουλου. Επίσης εργαζόταν κι ως ηθοποιός.

Γιάννης Μουστάκας

Τραυματίας απ’ τη Μ. Ασία. Συνταξιούχος και περιπτεράς. Κυκλοφόρησε πολλά φυλλάδια με παραστάσεις Καραγκιόζη.

Δημήτρης Μώρος

Γιος του καραγκιοζοπαίκτη Γιάννη Μώρου. Έπαιζε στον Πειραιά. Πέθανε από καρκίνο του λάρυγγα το 1973.

Χρήστος Φιλίππου (Μωρο-Χρήστος)

Καταγωγή απ’ την Αθήνα. Μαθητής του Μάρκου Ξάνθου. Ξεκίνησε να παίζει από το 1911 έως το 1938.

Πέθανε στην κατοχή.

Ανδρέας Νικητόπουλος (Σιμωτάς)

Καταγωγή απ’ την Αθήνα. Μαθητής του Αντώνη Μόλλα. Την πρώτη του παράσταση την έδωσε το 1932.

Πέθανε το 1952.

Χρήστος Πανόπουλος (Καρφίτσας)

Καταγωγή απ’ τη Χαλκίδα. Μαθητής του Μέμου Χριστοδούλου.

Αργύρης Παπαγεωργίου

Μαθητής του Αντώνη Μόλλα. Αρχικά ήταν καραγκιοζοπαίκτη μα καθιερώθηκε ως τραγουδιστής. Πέθανε το 1945 περίπου.

Γιώργος Πολύσαρος

Καταγωγή απ’ το Ηράκλειο Κρήτης. Μαθητής του Χοιρομερίτη. Εκτελέστηκε από τους γερμανούς.

Αντώνης Ποριώτης (Μποτόνιας)

Μαθητής του Γιάννη Ρούλια. Έπαιζε στην Αθήνα σε θέατρο στην οδό Ηρώδου και Αττικού καθώς και στην επαρχία. Πέθανε από πνευμονία το 1938.

Σωτήρης Πρωτόγερας

Καταγωγή απ’ τη Μάνη. Από μικρή ηλικία εγκαταστάθηκε στο Μεταξουργείο. Μαθητής του Μόλλα όμως έπαιζε με λαρυγγοφωνές. Πέθανε το 1953 από υπερβολική δόση αλκοόλ.

Γιάννης Σκαρίμπας (1893-1984)

Γεννήθηκε στις 28/9/1893 στην Αγία Ευθυμία Παρνασσίδος του Ν. Φωκίδας. Λογοτέχνης, κριτικός, θεατρικός συγγραφέας, ποιητής και πεζογράφος. Έφτιαχνε φιγούρες κι έπαιζε ερασιτεχνικά στήνοντας το μπερντέ στο σπίτι του στη Χαλκίδα διασκεδάζοντας δωρεάν πολλά παιδιά. Επίσης έγραψε και έργα για τον Καραγκιόζη.

Πέθανε στη Χαλκίδα στις 21/1/1984.

Γιάννης Τσαούτος (Γιάνναρος)

Καταγωγή απ’ τον Πειραιά. Βοηθός του Αντώνη Μόλλα και του Παναγιώτη Γρέμενα ή Γριμίνα. Μαθητής του Χρήστου Χαρίδημου. Έπαιζε στον Πειραιά και στη Λάρισα.

Πέθανε στη γερμανική κατοχή.

Κώστας Τσαούρος

Έπαιζε στη Λάρισα. Πέθανε στη γερμανική κατοχή.

Σπύρος Τσίτας

Μαθητής του Κουτσούρη. Τραγουδιστής, τσαγκάρης κι ερασιτέχνης καραγκιοζοπαίκτης. Πέθανε από εμβολή το 1976.

Γιώργος Ρίκας

Καταγωγή απ’ τη Λάρισα. Ζωγράφος, αγιογράφος και καραγκιοζοπαίκτης.

Νίκος Χορταρίδης

Καταγωγή απ’ τη Μεσσηνία. Αρχικά έπαιζε με πατρινό στυλ και αργότερα ακολούθησε το παίξιμο του Μόλλα. Πέθανε το 1938.

Τάκης Τσαμπίρας (Τακίδης)

Μαθητής του Σπύρου Κούζαρου. Έφτιαχνε όμορφες σκαλιστές φιγούρες.

Γιάννης Χέλμης (Περίχαρος)

Ζωγράφος, τραγουδιστής και καραγκιοζοπαίκτης. Πέθανε αλκοολικός από κίρρωση σε μικρή ηλικία.

Αλέξανδρος Κορυζής

Μαθητής του Δημήτρη Νταλιάνη (Μανωλόπουλου).

Ηρακλής Φρέρης

Πρόσφυγας ή Φραγκολεβαντίνος.

Σπύρος Γραμμένος

Γεννήθηκε το 1915 στην Κέρκυρα. Συνεργάτης με τον Ευγένιο Σπαθάρη για πολλά χρόνια.

Μάνθος Αντάρας

Γεννήθηκε το 1916. Σκοτώθηκε στην κατοχή.

Χρήστος Μορφόπουλος

Καταγωγή απ’ την Κόρινθο. Μαθητής του Κώστα Νταμαδάκη (Καρεκλά).

Πάτροκλος Ζαχαριάδης

Μαθητής του Σπύρου Κούζαρου.

Νικόλαος Ανδρικόπουλος (Νίκας)

Γεννήθηκε το 1908. Καλός κατασκευαστής φιγούρων. Καταγωγή απ’ την Αμαλιάδα.

Πέθανε το 1975 περίπου.

Σταμάτης Αλεξανδρόπουλος

Καταγωγή απ’ τον Πύργο.

Σταμάτης Βιβαρδής (Στάμος)

Έπαιζε παραστάσεις στους Γαργαλιάνους από το 1890 έως το 1900.

Θωμάς Βρατσίστας

Καταγωγή απ’ τη Λαμία. Γεννήθηκε στο Αγρίνιο το 1921. Μαθητής του Βασίλαρου (Βασίλη Ανδρικόπουλου) και του Δημήτρη Μπέκου.

Θεόδωρος  Γεωργαράκος (Καλαματιανός)

Καταγωγή απ’ την Καλαμάτα. Μαθητής του Θεόδωρου Θεδοδωρέλλου. Τα παρατσούκλια του ήταν «Ψευτοθόδωρος» και «Στραβοθόδωρος» λόγω του ότι ήταν αλήθωρος. Έπαιζε κυρίως στο Κιάτο και σε καφενεία της Αθήνας στις αρχές του 1900.

Πέθανε στη Βόχα το 1952.

Σάββας Γκιτζάρης

Γεννήθηκε το 1929 στις Κρήνες του Ν. Κορινθίας. Μαθητής του Κώστα Νταμαδάκη (Καρεκλά).

Διονύσης Γράψας (1906-1976)

Γεννήθηκε το 1906 στη Λευκάδα. Μαθητής του Ντίνου Θεοδωρόπουλου. Στο παίξιμό του ήταν επηρεασμένος από τον Ανδρέα Σωτηρόπουλο. Ξεκίνησε να παίζει στην κατοχή στην περιοχή του Αγρινίου. Τραγουδούσε ο ίδιος στις παραστάσεις του. Μάλιστα ήταν σπουδαίος ζωγράφος.

Πέθανε το 1976.

Διονύσης Νταλιάνης

Γιος του καραγκιοζοπαίκτη Δημήτρη Μανωλόπουλου. Σε ηλικία 20 ετών λειτουργούσε θέατρο μαζί με τον πατέρα του. Ο πατέρας του τον ανάγκασε να γίνει ηθοποιός. Έτσι έκανε περιοδείες με μπουλούκια στην Αμερική και στον Καναδά. Σπάνια έπαιζε Καραγκιόζη από κει κι έπειτα.

Νίκος Δημητρακόπουλος

Γεννήθηκε το 1908 στην Καβάσιλα του Ν. Ηλείας. Μαθητής του Δημήτρη Μπέκου. Έπαιζε σε πολλά μέρη της Πελοποννήσου.

Κώστας Θεοδωρόπουλος (Πατρινός)

Καταγωγή απ’ την Πάτρα. Καραγκιοζοπαίκτης και τραγουδιστής. Μετά το 1922 έπαιζε στο Θησείο στο θέατρο Φαρέα με το ψευδόνυμο «Πατρινός».

Γιάννης Ιατρίδης (Γιατρέλλης)

Καταγωγή απ’ τη Μυτιλίνη. Εγκαταστάθηκε στον Πειραιά. Καραγκιοζοπαίκτης, μουσικός και ζωγράφος. Μαθητής του Χρήστου Χαρίδημου. Τραγουδούσε ο ίδιος στις παραστάσεις του. Δικά του έργα ήταν «Το δράμα του Αθανασόπουλου», «Το Χαϊδάρι». Το παρατσούκλι του ήταν «Παναγίας βόηθας» λόγω του ότι ήταν νευροπαθής.

Χρήστος Κυριαζής

Αυτοδίδακτος στην τέχνη του Καραγκιόζη. Επίσης ζωγράφος.

Δημήτρης Λεβαντίνος

Καταγωγή απ’ τη Μεγαλόπολη. Μαθητής του Μίμαρου (Δημήτρη Σαρδούνη).

Γιάννης Λιάτσας

Καλός καραγκιοζοπαίκτης κυρίως στα ηρωικά έργα. Πέθανε πριν το 1920.

Θεόδωρος Μόνθας

Καταγωγή απ’ την Πάτρα. Μαθητής του Δημήτρη Μπέκου.

Σωτήρης Μορφέτας

Καταγωγή απ’ την Κεφαλονιά. Μαθητής του Βασίλη Αγαπητού (Ζεστού). Ύστερα έφυγε στην Αμερική όπου έπαιζε κι εκεί.

Χρήστος Κόντος

Καταγωγή απ’ τη Λαμία ή απ’ την Ελευσίνα. Μαθητής του Γιάννη Βράχαλη ή Μπράχαλη. Καλός καραγκιοζοπαίκτης και τραγουδιστής. Το ρεπερτόριό του ήταν γύρω στα 11 έργα.

Δημήτρης Μπουλντόκ

Μαθητής του Γιάννη Ρούλια. Κατά Σ. Σπαθάρη του Μέμου Χριστοδούλου. Καλός καραγκιοζοπαίκτης κυρίως στα ηρωικά όπως «Ο καπετάν-Γκρης. Επίσης άξιος τραγουδιστής.

Πέθανε το 1917.

Παναγιώτης Μαρτζουκάκης

Καταγωγή απ’ το Βόλο. Μαθητής του Μέμου Χριστοδούλου.

Λεωνίδας Μαρής

Γεννήθηκε το 1931 στον Πειραιά. Μαθητής του Δημήτρη Μώρου.

Γιάννης Μεϊντάνης (Λέλεκας)

Καταγωγή απ’ την Καλαμάτα. Έπαιζε στη Μεσσηνία και στη Λακωνία μέχρι το 1930.

Νικόλας Ξυδιάς

Καταγωγή απ’ το Ληξούρι της Κεφαλονιάς. Μαθητής του Βασίλη Αγαπητού (Ζεστού) και του Δημήτρη Μπέκου. Για πολλά χρόνια έπαιζε στη Δράμα και στις Σέρρες. Τραγουδούσε ο ίδιος στις παραστάσεις του.

Ήταν πολεμιστής στο μακεδονικό αγώνα μαζί με τον Παύλο Μελά.

Πέθανε το 1939.

Ημερολόγιο των Σερρών το 1921 γράφει:

Έδωσε παράσταση στις Σέρρες ο καραγκιοζοπαίκτης Νικόλαος Ξυδιάς, με τιμή εισιτηρίου 2 δρχ. Η παράσταση ήταν «…έκτακτος, τιμητική και… υπέρ του καραγκιοζοπαίκτου»!

Δημήτρης Παντοφλάς

Μαθητής του Μίμαρου (Δημήτρη Σαρδούνη). Τραγουδιστής και καραγκιοζοπαίκτης.

Πέθανε το 1921.

Μάκης Σαγρέδος

Μαθητής του Λευτέρη Κελαρινόπουλου. Πέθανε σε μικρή ηλικία.

Σωτήρης Γιαννιός

Μαθητής του Μίμαρου (Δημήτρη Σαρδούνη). Έπαιζε πολλά χρόνια στην Αθήνα και στον Πειραιά.

Φώτης Ράμμος

Καραγκιοζοπαίκτης της πατρινής «σχολής». Σπάνια επαιζε αλλά υπήρξε απ' τους καλύτερους ζωγράφους που πέρασαν στον Καραγκιόζη.

Δημήτρης Ταμπουράκης

Καταγωγή απ’ τον Πειραιά. Μαθητής του Χρήστου Χαρίδημου. Έπαιζε στον Πειραιά με το στυλ του Μόλλα.

Βαγγέλης Ταραμπούκας

Καταγωγή απ’ τη Λάρισα.

Μάνθος Τσίχλας

Μαθητής του Σωτήρη Σπαθάρη. Έπαιζε στο Περιστέρι.

Βασίλης Καραγκιόζης (Ντάλας)

Καταγωγή απ’ τα Ιωάννινα. Γεννήθηκε γύρω στο 1890. Εγκαταστάθηκε στην Πρέβεζα το 1930. Τσιγγάνος λαουτιέρης και καραγκιοζοπαίκτης όπου έπαιζε μουσική και παραστάσεις στην Πρέβεζα. Ηχογράφησε δίσκους με παραστάσεις.

Γιώργος Χαρίδημος (1924-1996)

Γεννήθηκε στο Άλσος Κηφισιάς το 1924.  Γιος του καραγκιοζοπαίκτη Χρήστου Χαρίδημου. Την πρώτη του παράσταση την έδωσε σε ηλικία 18 ετών στο Χατζηκυριάκειο στο καφενείο «Πανελλήνιον» το 1942. Αγαπούσε τον παραδοσιακό Καραγκιόζη και ποτέ του δεν έπαιξε με μικρόφωνο.

Πέθανε στις 3/4/1996 από καρκίνο του πνεύμονα στην κλινική «Αθήναιον».

Σωτήρης Τάγκαλος (1947-2005)

Γεννήθηκε το 1947 στον Πειραιά. Μαθητής του Γιώργου Χαρίδημου. Σιδεράς και καραγκιοζοπαίκτης. Έφτιαξε πάρα πολλές σούστες σε καραγκιοζοπαίκτες. Την πρώτη του παράσταση έπαιξε το 1987. Οι φιγούρες που έφτιαχνε και το παίξιμό του είχαν επιρροές από τον δάσκαλο του Γιώργο Χαρίδημο.

Πέθανε το 2005.

Νίκος Ιωάννου

Γεννήθηκε το 1904 στον Λημνάτη της Λεμεσού στην Κύπρο. Μαθητής του Γεράσιμου Κεφαλλονίτη. Λαϊκός ζωγράφος και καραγκιοζοπαίκτης. Ως καραγκιοζοπαίκτης ξεκίνησε το 1922. Έζησε και πέθανε στην Κύπρο.

Έπαιζε κυρίως στο Τρίκωμο και στην Αμμόχωστο. Το 1959 ασχολείται με την ζωγραφική.

Χρήστος Κούκος

Μαθητής του Γιάννη Βράχαλη ή Μπράχαλη. Επίσης σπουδαίος τραγουδιστής.

Λεωνίδας Γορανίτης

Καταγωγή απ’ τις Κροκεές του Ν. Λακωνίας. Γνωστός ως Λεωνίδας ο Σπαρτιάτης. Έπαιζε με τούρκικο στυλ αλλά χωρίς βωμολοχίες. Έκανε παραστάσεις στα τέλη του 1800 στην Αθήνα, στη Δεξαμενή και στο Λουτράκι. Επίσης περίφημος βιολιτζής.

Γιώρκος Χατζηττοφής (1900-1965)

Κύπριος καραγκιοζοπαίκτης. Γεννήθηκε το 1900 και πέθανε το 1965. Γιος του ο καραγκιοζοπαίκτης Τάκης Χατζηττοφής.

Περικλής Ταμίζιος ή Ταμίζιγος (Περικλέτος)

Έφτιαχνε δικές του φιγούρες.

Επαμεινώνδας Λελεδάκης

Γεννήθηκε το 1919 στο Ρέθυμνο Κρήτης. Πρωτοείδε παράσταση Καραγκιόζη από κάποιον περιοδεύοντα καραγκιοζοπαίκτη. Σε ηλικία 16 ετών βρέθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης και ασχολήθηκε με αυτή την τέχνη παίζοντας ερασιτεχνικές παραστάσεις. Έφτιαχνε δικές του φιγούρες. Σε ηλικία 18 ετών ξεκίνησε να παίζει επαγγελματικά και εξαπλώθηκε σε όλη την Κρήτη, στην Πελοπόννησο και σε νησιά του Αιγαίου. Για φωτισμό χρησιμοποιούσε έναν αυτοσχέδιο φακό τον οποίο φορούσε στο κεφάλι του φωτίζοντας το πανί.

Μιλτιάδης Λάμπρου

Γεννήθηκε στην Αθήνα στη συνοικία Μακρυγιάννη. Καλός καραγκιοζοπαίκτης αλλά δε συνέχιζε να παίζει. Προτιμούσε να είναι βοηθός κοντά σε κάποιον άξιο καλλιτέχνη. Βοηθούσε πολλούς καραγκιοζοπαίκτες όπως τον Αντώνη Μόλλα και 25 χρόνια τον Χρήστο Χαρίδημο. Υπήρξε ένας από τους καλύτερους κατασκευαστές χαρτονένιων σκαλιστών φιγούρων.

Πέθανε το 1941.

Θεόδωρος Θεοδωρόπουλος (Κολλητήρης)

Το παρατσούκλι του ήταν «Κολλητήρης». Είχε το παλιό θέατρο που μετέπειτα ο Χρήστος Χαρίδημος ονόμασε «Ερμής».

Μάρκος Σαντορινιός

Μαθητής του Γιάννη Ρούλια. Σπουδαίος τραγουδιστής. Πέθανε στη γερμανική κατοχή.

Γαρνίτας

Μαθητής του Γιάννη Βράχαλη ή Μπράχαλη.

Αγνάδιος (Κύπριος)

Καταγωγή απ’ την Κύπρο. Μαθητής του Γεράσιμου Κεφαλλονίτη. Έπαιζε στη Λεμεσσό.

Βαγγέλης Βασβανάς

Καταγωγή απ’ τη Λάρισα.

Απόστολος Ζάκκας

Καταγωγή απ’ τον Πειραιά.

Λάμπρος Καραδήμας (1900-1965)

Γεννήθηκε το 1900 στο Κερκέζι της Μεγαλόπολης του Ν. Αρκαδίας. Αργότερα πήγε στην Αθήνα όπου και μαθήτεψε στον καραγκιοζοπαίκτη Αντώνη Παπούλια (Μόλλα). Ύστερα εγκαταστάθηκε μόνιμα στη Στεμνίτσα του Ν. Αρκαδίας κι έκανε περιοδείες σε μέρη της Πελοποννήσου.

Πέθανε το 1965.

Νικόλας Κοκόσης

Καταγωγή απ’ τη Μακεδονία.

Αντώνης Κοκώνας (Κοκώνης ο δραματικός)

Κύπριος καραγκιοζοπαίκτης. Μαθητής του Γεράσιμου Κεφαλλονίτη. Έπαιζε στη Λευκωσία.

Περικλής Παγκράτης

Καταγωγή απ’ την Ήπειρο.

Γεώργιος Παπανικολάου

Καταγωγή απ’ το Ηράκλειο Κρήτης.

Αριστείδης Σπανακάκης

Καταγωγή απ’ την Κρήτη.

Αντώνης Χιόνης

Καταγωγή απ’ τα Καμένα Βούρλα.

Κυριάκος Δεσύλλας (1939-1998)

Γεννήθηκε το 1939 στην Αθήνα στο Γκύζη. Πρωτοείδε Καραγκιόζη σε νεαρή ηλικία στο μπερντέ του Αντώνη Μόλλα. Αργότερα έγινε βοηθός στον καραγκιοζοπαίκτη Γιώργο Χαρίδημο στο «Φανάρι του Διογένη» στην Πλάκα. Έμαθε να ζωγραφίζει από τον Φώτη Ράμμο. Λειτουργούσε μόνιμο θέατρο σκιών στην πλατεία Γκύζη. Δικά του έργα ήταν «Το δέντρο της ειρήνης», «Ο Καραγκιόζης στην ολυμπιάδα», «Οι θησαυροί του πειρατή», «Ο Δούρειος Ίππος».

Πέθανε το 1998.

Ηρακλής Φραμπρίτσας

Καταγωγή απ’ την Κεφαλλονιά. Τραγουδιστής και καραγκιοζοπαίκτης.

Χρήστος Γαζέπης ή Γαζεπίδης

Γεννήθηκε το 1910. Καταγωγή απ’ τη Χαλκίδα. Τραγουδούσε ο ίδιος στις παραστάσεις του.

Αθηνόδωρος Γεωργιάδης

Κύπριος καραγκιοζοπαίκτης.

Θεμιστοκλής Γεωργίου

Κύπριος καραγκιοζοπαίκτης.

Ιωάννης Κισσονέργης

Κύπριος καραγκιοζοπαίκτης.

Κώστας Μαυροθαλασσίτης

Κύπριος καραγκιοζοπαίκτης.

Στ. Νικολάου

Κύπριος καραγκιοζοπαίκτης.

Παναγιώτης Τσέλιγκας

Κύπριος καραγκιοζοπαίκτης.

Ουλής Χαραλάμπους

Κύπριος καραγκιοζοπαίκτης.

Κώστας Παπλωματάς

Κύπριος καραγκιοζοπαίκτης.

Κώστας Τσιλλαρίας

Κύπριος καραγκιοζοπαίκτης.

Χρ. Παής

Κύπριος καραγκιοζοπαίκτης

Χριστόδουλος Αντωνιάδης (Πάφιος) (1904-1987)

Γεννήθηκε στην Κύπρο το 1904 στο χωριό Χλώρακα της Πάφου. Την πρώτη του παράσταση την έδωσε το 1923. Μυήθηκε την τέχνη του Καραγκιόζη παρακολουθώντας παραστάσεις του Γεράσιμο Κεφαλλονίτη και αργότερα του Νίκου Σμυρνιού και Αθηνόδωρου Γεωργιάδη. Έγραψε δικά του έργα, κατασκεύαζε φιγούρες κι ασχολήθηκε παράλληλα με τη ζωγραφική.

Πέθανε το 1987. Εγγονός του είναι ο καραγκιοζοπαίκτης Χριστόδουλος Αντωνιάδης (Πάφιος).

Θυμής Θεμιστοκλέους

Κύπριος καραγκιοζοπαίκτης.

Παναγιώτης Μαθιόπουλος (Μπάκος)

Μαθητής του Μίμαρου (Δημήτρη Σαρδούνη). Το παρατσούκλι του ήταν «Μπέμπης».

Γεράσιμος Κεφαλλονίτης

Έπαιζε στην Κύπρο. Πέθανε το 1936.

Δραγατάκος

Έδρασε κυρίως στη Μακεδονία. Πέθανε το 1930.

Χρέλιας

Καταγωγή απ’ την Αμφιλοχία. Κωμικός καραγκιοζοπαίκτης. Το ρεπερτόριό του ήταν 10 με 15 έργα.

Νίκος (Αράπης)

Αραβικής καταγωγής. Κουρέας και καραγκιοζοπαίκτης. Έπαιζε σ’ ένα εξοχικό κέντρο στο Φάληρο και αργότερα στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου.

Γιώργος Μελιτζανίδης

Νουμερίστας και καραγκιοζοπαίκτης. Έπαιζε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου.

Γιώργος Χαριτάκης

Καλός καραγκιοζοπαίκτης κρητικής καταγωγής. Πέθανε στη γερμανική κατοχή.

Νίκος Πίκουλας

Γεννήθηκε στην Αμαλιάδα του Ν. Ηλείας.

Σκλήρος Μανιτάκης (Μανίτης)

Κρητικής καταγωγής. Έπαιζε κυρίως στα Χανιά.

Σωτήρης Ασπιώτης (1926-1989)

Γεννήθηκε το 1926. Δικό του έργο ήταν «Οι τρεις τρελοί στην κόλαση».

Πέθανε τον Ιανουάριο του 1989 περπατώντας στο δρόμο, μπροστά στην Αγία Βαρβάρα από οξύ έμφραγμα.

Διονύσης Μπάστας

Ζακυνθινής καταγωγής.

Β. Λάζαρος

Έπαιζε στην Καβάλα την περίοδο 1940-1960.

Χαρίτος Φωτεινός

Έπαιζε σε μόνιμο θέατρο στην Αθήνα στο θέατρο «Ρεύμα» στα Άνω Πατήσια το 1930.

Κ. Κατσιγιάννης

Έπαιζε στην Αθήνα το 1930.

Δημήτριος Σπόρος

Στις 9/5/1915 έπαιζε μόνιμα παραστάσεις σε καφενείο της Αθήνας στο Τέρμα οδού Ιπποκράτους.

Σπύρος Πανόπουλος

Έπαιζε σε καφενεία της Αθήνας στις αρχές του 1900.

Μούτσος

Έπαιζε σε θέατρο της Αθήνας το 1907.

Γιώργος Παπανικολάου

Καταγωγή απ’ το Ηράκλειο Κρήτης. Έδινε κάποιες παραστάσεις σε ταβέρνα στον Κόλπο του Δερματά.

Γαβρήλος

Καταγωγή απ’ την Αλεξανδρούπολη. Έδινε παραστάσεις και διατηρούσε εφημεριδοπωλείο επί της Λεωφόρου.

Νίκος Λέκκας

Δικό του έργο ήταν «Ο κατεργάρης».

Μάνθος ο Ψηλέας

Έπαιζε στα χωριά της Θήβας και της Χαλκίδας. Αργότερα συνεργάστηκε με το Σωτήρη Σπαθάρη σε διάφορες περιοδείες. Σκοτώθηκε στην κατοχή απ’ τους αντάρτες.

Αντώνης Πάστας ή Μπάστας

Βοηθός του Δημήτρη Νταλιάνη (Μανωλόπουλου. Άριστος τραγουδιστής και σκηνοθέτης έργων. Δικό του έργο ήταν: «Το Χάνι της Γραβιάς και Οδυσσέας Ανδρούτσος».

Μήτσος Δουκάκης

Καραγκιοζοπαίκτης και τραγουδιστής. Έπαιζε σε πολλά μέρη της Πελοποννήσου.

Σωτήρης Αποστολίδης

Τραγουδιστής, λαϊκός ζωγράφος και σκηνοθέτης του θεάτρου σκιών. Σύμφωνα με το Σωτήρη Σπαθάρη ήταν ο πρώτος αντάρτης αξιωματικός που σκοτώθηκε ενώ χτύπαγε τους γερμανούς με το Βελουχιώτη.